Kolambiche Lipate (कोळंबीचे लिपते)

कोळंबीचे लिपते म्हणजे अंगाबरोबर रस असलेले कालवण जे चपाती किंवा भाकरीसोबत खाता येईल.

Read this recipe in English.....click here.

साहित्य:

• कोळंबी, सोललेली- १/२  ते  ३/४  कप
• कांदा, बारीक चिरून- २ मध्यम  (साधारण १ कप)
• टोमॅटो, बारीक चिरून- २ (साधारण १ कप)
• हिरव्या मिरच्या- २
• हळद- १/२ टिस्पून
• हिंग- १/४ टीस्पून
• घरगुती मिक्स मसाला किंवा मालवणी मसाला किंवा सनडे मसाला- २ टिस्पून
• आले~लसूण पेस्ट- २  टेबलस्पून
• कोकम / आमसुल- २ 
• तेल- ४  टेबलस्पून
• मीठ- चवीनुसार 
• कोथिंबीर, बारीक चिरून- एक मूठभर

कृती:

• कोळंबी सोलून, मधला दोर काढून स्वच्छ धुवून घ्यावी. (मी इथे मध्यम आकाराची  कोळंबी वापरली आहे परंतु लहान कोळंबी अधिक चविष्ट लागते.
• कोळंबीला मीठ, हळद, मसाला आणि आले-लसूण पेस्ट लावून  किमान अर्धा तास मुरत ठेवावे.
• कढईत तेल गरम करून कांदा घाला. कांदा गुलाबी होईपर्यंत परतल्यावर त्यात हिंग घालून जरासं परता. 
• त्यात मिरची, टोमॅटो आणि थोडे मीठ घालावे. मिरच्या देठ काढून अख्ख्याच घालाव्यात. छान परतून घ्यावेत. 
• टोमॅटो परतून मऊ होतील आणि मसाल्याला तेल सुटू लागले की त्यात कोळंबी टाका आणि जरासं परता.  त्यावर थोडे पाणी शिंपडा आणि चांगले मिक्स करा.
• कोकम आणि थोडी बारीक चिरलेली कोथिंबीर घाला. झाकण ठेवून ६ ते ८ मिनिटे शिजू द्यावे. मध्ये मध्ये ढवळत रहा म्हणजे खालून करपणार नाही. खूप शिजवू नका. 
• तेल सुटू लागेल, गॅस बंद करावा. उर्वरित कोथिंबीर वरून टाकावी. 
• भाकरी  किंवा चपाती सोबत गरम सर्व्ह करावे.

Khekadyache Kalwan (खेकडा/चिंबोरीचे कालवण)

ज्या कालवणाच्या वासाने भूक चाळवते, रंगाने डोळे आसुसतात आणि चवीने जिव्हा तृप्त होते असे हे खेकडा किंवा चिंबोरीचे कालवण!

Read this recipe in English.......click here.


साहित्य:

• खेकडे/चिंबोर्‍या/कुर्ल्या -  ६ 
• कांदा, बारीक चिरुन- १ मध्यम 
• हिंग- १/४ टीस्पून 
• हळद- १/२ टीस्पून 
• घरगुती मसाला किंव्हा मालवणी मसाला- २ ते ३ टीस्पून 
• तेल- ३ ते ४ टेबलस्पून 
• मीठ- चवीप्रमाणे

हिरवे वाटण

• आले- १/२ इंच 
• लसूण पाकळ्या- ६ 
• कोथिंबीर- मुठभर 
• हिरव्या मिरच्या- १

कांदा-खोबऱ्याचे वाटण 

• कांदा, उभा चिरुन- १ मध्यम 
• किसलेले सुके खोबरे- १ खोबऱ्याची वाटी/कवड  
• काळे मिरे- ४
• लवंगा- २
• दालचिनी- २ इंचाचा तुकडा 
• बडिशोप- १ टीस्पून 
• धणे- २ टीस्पून 

कृती:

• चिबोर्‍यांच्या मोठ्या नांग्या आणि बारीक पाय काळ्जीपूर्वक काढून घ्याव्या. चिंबोर्‍या साफ करून स्वच्छ धुवाव्या. 
• हिरवे वाटण करून मोठे नांगे आणि चिबोरीला चोळावे. हिंग, हळ्द, मीठ व मसाला ही चोळावा. 
• बारीक पाय मिक्सर मधून काढून त्याचा रस बारीक चाळणीने गाळून घ्यावा. या रसामुळे कालवणाला चव येते. (पण हे जर फारच अवघड वाटत असेल तर नाही केल तरी चालेल. ) 
• उभा चिरलेला कांदा तव्यावर थोड्या तेलावर तपकिरी रंगावर तळून घ्यावा. चांगला परतला की बाजूला काढून सुके खोबरे भाजून घ्यावे. ते तांबुस झाले की धणे, बडिशोप, लवंग, दालचिनी, मिरे परतून घ्यावे. सर्व एकत्र वाटून बाजुला ठेवावे.
• आता मोठ्या पातेल्यात तेल गरम करून त्यात कांदा टाकावा. 
• कांदा परतावा व तपकिरी झाला की खोबऱ्याचे वाटण घालावे व मसाला लावलेल्या चिंबोर्‍या घालून चांगले परतावे. 
• बाजूला ठेवलेला पायाचा रस घालावा. थोडे पाणी घालून चिंबोर्‍या शि़जवाव्या. शि़जल्या की लाल होतात.  
• ज्या प्रमाणात रस्सा हवा असेल त्या प्रमाणात पाणी घालावे. साधारण १५ मिनिटे मंद आचेवर चांगली उकळावे.  
• आणि ……… आणि काय गरम गरम भातासोबत कालवण ओरपावे.  

Kolambi Aani Kanda Patichi Bhaji (कोळंबी आणि पातीचा कांदा भाजी )

Read this recipe in English......click here.

साहित्य:

• सोललेली कोळंबी लहान -  १/२  ते  ३/४ कप 
• पातीचा कांदा, चिरलेला - १ जुडी (साधारण १ किंवा १+१/४ कप)
• बारीक चिरलेला कांदा- १/४  कप (ऐच्छिक) 
• लसूण, ठेचून- ६ पाकळ्या
• मालवणी मसाला किंवा घरगुती मसाला - २ ते ३ टिस्पून 
• हळद- १/२ टिस्पून
• हिंग- १/४ टिस्पून 
• कोकम/आमसुलं- ३ (किंव्हा १/२ कप टोमॅटो)
• तेल- ४ टेबलस्पून
• मीठ- चवीनुसार 

कृती:

• कोळंबी सोला आणि आतील दोरा काढा. व्यवस्थित धुवा आणि १/२ टिस्पून मीठ आणि १/४ टिस्पून हळद लाऊन मुरत ठेवा.  
• एका पॅनमध्ये तेल गरम करून व कांदा आणि लसूण परतावे. हळद, हिंग टाकून एक मिनिट परतावे.
• मसाला आणि कोळंबी घालून छान परतून घ्यावी.
• चिरलेला पातीचा कांदा आणि मीठ घालावे. आणि नीट एकत्र करून परतून घ्यावे. 
• झाकण ठेवुन भाजी मंद आचेवर साधारण ५ मिनिटे शिजवावी. भाजीला पाणी सुटते.   
• कोकम घालून जरा वेळ परतावी. म्हणजे पाणी पण सुकेल. 
• तयार भाजी भाकरी किंवा आमटी भाताबरोबर सर्व्ह करावी.

टीपा:

• मी आणलेल्या पातीचे कांदे छोटे आणि कवळे होते, त्यामुळे मी थोडा कांदा वापरला आणि हिरव्या पातीसोबतच पांढरा भाग शिजायला टाकला. 
• जर पातीचे कांदे मोठे आणि जून असतील तर दुसरा कांदा न वापरता लसणासोबतच चिरून फोडणीला घालावेत. 
• कोलंबीच्या ऐवजी सोडे किंव्हा सुकट वापरली तरी मस्त चव येते.       

Fish Fry (तळलेले मासे)

मासे तळणे खूपच सोप्प असतं आणि ते खूप चवदार लागतात.

Read this recipe in English......click here.

साहित्य: 

• पापलेट - १ मध्यम आकाराचे  (किंव्हा साधारण ६-७ तुकडे)
• हळद - १/२ टिस्पून
• हिंग - १/४ टिस्पून
• घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला - 2 ते 3 टिस्पून करण्यासाठी (मालवणी मसाला बाजारात सहज उपलब्ध आहे.)
• लसूण पाकळ्या- ८ 
• कोकम/आमसूल- ६
• मीठ- चवीनुसार 
• तेल- आवश्यकतेनुसार 

कृती:

• कमीतकमी पाणी वापरून लसूण आणि कोकम यांचे गुळगुळीत वाटण करावे. (या साठीचे पर्याय खाली वाचा)
• हव्या त्या आकारात  मासे कापा.  त्याच्या पोटातील घाण व कल्ले काढून टाका. 
• माश्याचे तुकडे २ वेळा काळजीपूर्वक धुवून घ्या.  
• मीठ, मसाला, हळद, हिंग, कोकम - लसूण पेस्ट एकत्र करून माश्याला हळूहळू चोळा.  कमीतकमी अर्धा तास मसाल्यात मुरत ठेवा.  
• तवा तापत ठेवा, तव्यावर २ टेबलस्पून तेल घालून पसरवा. गरम तव्यावर मध्यम ते मंद आचेवर मासे तळा. जरुरीनुसार बाजूने तेल सोडा   
• दोन्ही बाजूनी खरपूस तळा.  
• भाकरी, कालवण आणि भात बरोबर गरम गरम सर्व्ह करा.

टिपा:

• आपण कोणत्याही प्रकारचे मासे किंवा कोळंबी  या प्रकारे तळू शकता. 
• कोकमाऐवजी चिंचेचा कोळ किंवा लिंबाचा रस वापरू शकता.  पण अस्सल कोकणी चव कोकमच देते.
• कोकमाऐवजी कोकमाचे आगळ वापरू शकता.
• कृपया आले वापरू नका.
• मी लसूण-कोकम पेस्ट जास्त प्रमाणात करते आणि फ्रीजर मध्ये ठेवते. याची दोन कारणे आहेत.…. एक म्हणजे छोट्या प्रमाणातले वाटण मिक्सरला चांगले गुळगुळीत होत नाही. (माझी आई अजूनही कोकम-लसणाची गोळी पाट्यावर बनवते.)  दुसर म्हणजे वेळेची बचत. १/२ कप लसूण आणि त्याहून थोडे कमी कोकम कमीत कमी पाणी वापरून एकत्र वाटून घ्यावे. मध्यम आकाराच्या माश्यासाठी २-३ टीस्पून पेस्ट लागेल. 
• बोंबील आणि बांगडा तळायाच्या पद्धती भिन्न आहेत. मी नंतर लिहीन. 

Shivalya/Tisarya Thapathapit (शिवळ्याचे किंव्हा तिसऱ्याचे थपथपीत/लिपती)

शिंपले/शिवळ्या/तिसऱ्या ह्या जस्त आणि कॅल्शियम यांनी समृध्द असतात त्यामुळे त्या अतिशय पोषक असतातच पण अतिशय चविष्ट असतात. थपथपीत/लिपती याचा कोकणी अर्थ आहे खूप रस्सा नाही, थोडासा अंगाबरोबरचा रस्सा.   

Read this recipe in English.........click here.

साहित्य:

• शिंपल्या/शिवळ्या सालासकट -१ वाटा (साधारण ३ कप) 
• कांदा, बारीक चिरून- १ कप 
• टोमॅटो, बारीक चिरून- १/२ कप 
• लसूण, ठेचून- ८ पाकळ्या 
• घरगुती मसाला किंवा संडे मसाला किंवा मालवणी मसाला -३ ते ४ टीस्पून 
• हळद- १/२ टिस्पून 
• हिंग- १/४ टिस्पून 
• कोकम/आमसुलं- २ ते ३ 
• कोथिंबीर, बारीक चिरून- २ टेबलस्पून 
• तेल - ३ ते ४ टेबलस्पून 
• मीठ- चवीनुसार 

कृती:

• नळाखाली चोळून चोळून २-३ वेळा शिंपल्या धुवून घ्या. जर काही माती व वाळू असेल तर निघून जाईल. 
• एका छोट्या पातेल्यात १/४ पेक्षा पण कमी पाणी आणि शिंपल्या घालून झाकण ठेऊन शिंपल्या उघडेपर्यंत एक वाफ काढा. जास्त शिजवू नका, त्या वातड होतील. 
• शिंपल्याच्या आतील मासांचे गोळे काढा. ज्या शिंपल्या उघडल्या नसतील त्या फेकून द्या. त्यात माती असते. 
• ज्या पाण्यात आपण शिंपल्या उकळल्या ते पाणी वाया घालवू नका. हा स्टॉक आहे व सगळी चव त्यातच आहे. हे पाणी बारीक गाळणीने गळून घ्या कारण त्यात वाळू असण्याची शक्यता असते. 
• एक पॅन मध्ये तेल गरम करावे. कांदा व लसूण घालून गुलाबी रंगावर परतावे. 
• हळद आणि हिंग घालून परतावे. 
• मसाला आणि टोमॅटो घालावा. टोमॅटो ३-४ मिनीटे किंवा तो मऊ होईतोवर परता. 
• त्यात शिंपल्या टाकून जराश्या मसाल्यात परता. त्यात मीठ, कोकम आणि स्टॉक टाकून चांगले मिक्स करा. मंद आचेवर झाकण ठेऊन एक उकळी काढा. (यात अजून वेगळे पाणी वापरायची गरज नाही. रस्सा थोडा घट्ट हवा असेल तर १ टेबलस्पून भाजलेल्या खोबऱ्याचे वाटण टोमॅटोबरोबरच टाकून तेल सुटेपर्यंत परतून घ्या.) 
• गॅस बंद करून त्यात बारीक चिरलेली कोथिंबीर घालून मिक्स करावे. झाकण व उकळण्याची 5 मिनीटे शिजू द्यावे. 
• तांदूळाच्या भाकरीसोबत किंवा चपातीबरोबर गरमागरम सर्व्ह करावे.

Kolambi Bhat (कोलंबी भात / कोलंबीची खिचडी / कोलंबी पुलाव)

कोकणातील पारंपारिक, लोकप्रिय आणि अत्यंत रुचकर असा हा भात……… 

Read this recipe in English..........click here. 

साहित्य:
सोललेल्या कोलंब्या- १ कप
बासमती तांदूळ (कोलम पण चालेल)- २ कप
कांदा, उभा चिरून- २ मध्यम
टोमॅटो, चिरून- २ मोठे
आलं-लसूण पेस्ट- १ टेबलस्पून
घरगुती मसाला / मालवणी मसाला- ३ ते ४ टीस्पून किंव्हा (२ टीस्पून लाल तिखट + १ टीस्पून गरम मसाला)
हळद- १/२ टीस्पून
हिंग- १/४ टीस्पून
लिंबू रस- १ टेबलस्पून
मीठ- चवीप्रमाणे
तेल- ३ ते ४ टेबलस्पून
साजुक तूप- १ टेबलस्पून
शहाजिरे - १ टीस्पून
तमालपत्र- ३
बाद्यान/चाक्रीफुल- २
मसाला वेलची- २
काळीमिरी- ८
लवंग- ५
दालचिनी- २ इंचाचा तुकडा
नारळाचे दुध- १ कप
गरम पाणी- ३ कप
कोथिंबीर- १/४ कप
तळलेला कांदा-१ कप (ऐच्छिक)


कृती:

• कोळंबी सोलून तिचा मधला धागा काढावा. व्यवस्थित धुवून घ्यावी. तिला थोडेसे मीठ, आलं-लसूण पेस्ट, हळद, हिंग, मसाला व लिंबू रस चोळून अर्धा तास मुरत ठेवावी. 
• तांदूळ धुवून ३० मिनिटे पाण्यात भिजत ठेवा. पाणी काढून निथळत ठेवा.  
• पातेल्यात तेल गरम करा. अख्खे/खडे  मसाले फोडणीला घाला. 
• त्यात कांदा गुलाबी रंगावर परतून घ्या.
• कांदा परतुन झाल्यावर त्यात टोमॅटो घालून परता आणि मऊ होईपर्यंत शिजवा. 
• मुरत ठेवलेली कोलंबी घालून परता. 
• तांदूळ घालून २-३ मिनिटे परता. तांदूळ सुटसुटीत झाला की गरम पाणी घाला. 
• एका उकळी आली की नारळाचे दुध, तूप व गरजेनुसार मीठ घाला. 
• हलक्या हाताने ढवळून घट्ट झाकण ठेवून मध्यम आचेवर भात शिजवा. भातातले पाणी कमी झाल्यावर मंद आचेवर मुरु द्या.
• तळलेला कांदा व कोथिंबीर पेरून गरम गरम सर्व्ह करा.

टीप : 

• मोठ्या कोलंबी पेक्षा लहान कोलंबी या भातात चांगली लागते. 
• नारळाचे दुध नसेल तर पूर्ण पाणी वापरले तरी चालेल. (म्हणजे २ कप तांदूळ = ४ कप पाणी)   

Malwani kolambi Rassa (मालवणी कोलंबी रस्सा)

अतिशय रुचकर …………बस एवढंच वर्णन पुरेसं आहे. बाकीच आपल्या जीभेवर सोपवा.

Read this recipe in English......click here.

साहित्य:

• सोललेली कोळंबी, मध्यम आकाराची- १/२ कप
• बटाटा- १ मध्यम  (ऐच्छिक)
• कांदा, बारीक चिरून- १/२ कप (१ मध्यम.)
• भाजलेल्या खोबऱ्याचे वाटण - ३ ते ४ टेबलस्पून
• आले-लसूण पेस्ट - १ टेबलस्पून
• हळद - १/२ टिस्पून
• हिंग-१/४  टिस्पून
• दालचिनी- १ इंच
• घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला- ३ ते ४ टिस्पून
• गरम मसाला - १ टिस्पून
• कोकम/ आमसुलं- ४ ते ५
• तेल- ३ टेबलस्पून
• कोथिंबीर, बारीक चिरलेली- २ टेबलस्पून
• पाणी- आवश्यकतेनुसार
• मीठ- चवीनुसार

कृती:

• कोळंबी सोलून तिचा मधला धागा काढावा. व्यवस्थित धुवून घ्यावी. तिला थोडेसे मीठ व हळद चोळून अर्धा तास मुरत ठेवावी. 
• बटाटे सोलून साधारण १ इंचाचे तुकडे करावेत. 
• मोठ्या पॅनमधे किंवा कढईत तेल गरम करावे. त्यात कांदा, दालचिनी घालून तपकिरी रंगावर परतावे.
• हिंग, हळद व मसाला, आले-लसुण पेस्ट आणि खोबऱ्याचे वाटण घालावे. तेल सुटेपर्यंत हा मसाला परतावा.
• त्यात कोळंबी घालून एक मिनिट परतून घ्यावी.
• पाणी, बटाटा घालून चांगले मिक्स करावे व झाकण ठेऊन मंद आचेवर ५-६ मिनीटे शिजवावे.
• तुम्हाला ज्या प्रमाणात रस्सा हवा आहे त्या प्रमाणे पाणी घालावे व गरज असल्यास मीठ घालावे. ४ ते ५ मिनिटे किंवा बटाटा शिजेपर्यंत झाकण ठेऊन मंद आचेवर शिजवावे.
• कोकम, गरम मसाला, कोथिंबीर टाकून हलकेच ढवळा आणि झाकून ठेवा.  गॅस बंद करा.
• पोळ्या किंवा भाकरी किंवा गरम भाताबरोबर सर्व्ह करा.

टिपा:

• मालवणी मसाला नसेल तर, त्याऐवजी आपण (२ टिस्पून लाल तिखट + १ टिस्पून गरम मसाला) वापरू शकता. पण अस्सल मालवणी चवीसाठी नमूद केलेला गरम मसालाच वापरा.   
• कोकम ऐवजी २ टिस्पून चिंचेचा कोळ वापरू शकता.
• तुम्हाला आवडत नसेल तर बटाटा नाही घातला तरी चालेल. 
• आमच्या कोकणात वांगी, कच्चा पपई, आलकोल/नवलकोल, दुधी भोपळा इ. भाज्या सुद्धा या रश्यात घातल्या जातात.  

मासळी विकत घेतानाची परिक्षा (Fish Test)

मासळी तर सगळ्यांनाच आवडते पण खरेदी करताना मनात अनेक शंका-कुशंका निर्माण होतात. भरपूर मोबदला मोजून घरी आणलेली मासळी चांगली निघेलच याची खात्री नाही. म्हणूनच काही सूचना इथे दिल्या आहेत. ९० % तरी त्या उपयोगास येतील. १० % अर्थातच तुमच नशीब.

• मासे नेहमी चकचकीत दिसले पाहिजेत. कडक असावेत, कुजका वास नसावा. 
• माश्याची खवले घट्ट असली तर ते ताजे, खवले सुटायला लागली असतील तर शिळे. 
• माश्याचे कल्ले लाल भडक असायला हवेत, म्हणजे ते मासे ताजे आहेत. कल्ले काळपट असतील व मासे कापताना कुसकरत असतील तर ते शिळे मासे असतात. बोटांनी दाबले असता बोट आत जाते, ते मासे शिळे असतात. 
• माशाचे तोंड उघडून पाहिल्यास लालसर भाग दिसल्यास मासे ताजे समजावेत. 
• व काळसर दिसल्यास मासे शिळे व खराब समजावेत. 
• ज्या कोलंबीची साल पटकन सोलली जातात ती शिळी असते. 
• पापलेटचे कल्ले दाबले असता कल्ल्यातून पांढरे पाणी आले पाहिजे. लाल पाणी आले तर पापलेट शिळे आहे. पापलेटचा चंदेरी थर हाताला लागत असेल तर, ते पापलेट शिळे आहे. तसेच पापलेट शिळी व खराब होत आल्यास त्याना पिवळसर रंग येऊ लागतो. 
• खेकडे विकत घेताना ते जिवंत, चालणारे व काळसर रंगाचे असले पाहिजेत. खेकडे घेताना खेकड्याची पाठ दाबून पहावी. पाठ कडक असल्यास खेकडे आतून मांसाने भरलेले असतात. जर खेकड्याची पाठ दबली गेल्यास खेकडे आतून पोकळ असतात व खाण्यायोग्य मासं त्यात मिळत नाही. 
• अमावस्येच्या आसपासच्या दिवसांत मिळणारे खेकडे जास्त चविष्ट व मांसाने भरलेले असतात. 
• शिंपल्याचा खूप कुजकट घाण वास येत असेल तर त्या शिळ्या असतात. ज्या कच्च्या असताना अजिबात उघडत नाहीत, त्या ताज्या असतात. ज्या उकडल्यावर उघडत नाहीत त्या खराब असतात. 
• ओला जवळा घेताना पांढरा स्वच्छ रंगाचा ताजा घ्यावा. 
• तांबूस सफेद रंगाची व घट्ट सालीची करंदी ताजी असते. 
• कापलेला घोळ माश्याचा तुकडा लालसर गुलाबी असायला हवा, पांढरट- पिवळट नको. 
• बोंबीलाचे तोंड लालसर असायला हवे, म्हणजे ते ताजे. पांढरट, पिवळट आणि लीबलीबित पडलेले बोंबील शिळे असतात. 
• बांगडे शिळे व खराब झाल्यास त्याना पिवळसर रंग येऊ लागतो. काळसर रंगाचे चमकदार व घट्ट बांगडे ताजे असतात. तोंड उघडून पाहिल्यास लालसर रंग दिसणारे बांगडे ताजे असतात. 
• भिंगी, सुरमई, रावस, कारली, हलवा विकत घेण्यापूर्वी घट्ट बघून घ्यावे. लिबलिबीत नको.  
• पांढऱ्या स्वच्छ, घट्ट व चमकदार दिसणाऱ्या मुडदुशा (रेणव्या) ताज्या असतात. त्यांच्या तोंडाच्या आतील भाग लाल असतो. मुडदुशा शिळ्या व खराब झाल्या कि त्याना पिवळसर रंग येतो व त्या मऊ पडतात. 
• पिवळसर सोनेरी रंगाची, घट्ट व तोंडाच्या आतील भाग लाल असलेली मांदेली ताजी असतात. मांदेली शिळी व खराब होऊ लागली कि तिला नारंगी रंग येऊ लागतो व त्या मऊ पडतात. 
• काळसर चमकदार रंगाची व घट्ट बोय ताजी असते. जास्त मोठी बोय चवीला उग्र असते व हिरमुस वास असतो. 
• कालवे घेताना पाढऱ्या रंगाची, मोठी व ताजी पाण्यात ठेवलेली घ्यावीत. शिळी कालवे त्याच्या पाण्यात विरघळायला लागतात, त्या पाण्याचा रंग पांढरट दिसतो व त्या पाण्याला वास येतो. छोटी कालवे साफ करायला व आतील खडकाची कच काढायला त्रास होतो व कचही जास्त असते. मोठी कालवे पटकन साफ करता येतात. 
• आपण कितीही काळजी घेतली तरी मासे विकणारे काही लोक आपल्यापेक्षा जास्त हुशार असतात. पापलेट ताज दिसावं म्हणजेच कल्ल्यातून पांढरे पाणी याव म्हणून कल्ल्यात कालव भरतात. बोंबील लालसर दिसण्यासाठी त्याला लाल रंग चोळतात. शिळ्या माश्याच्या कल्ल्याला व कापलेल्या तुकड्यांना दुसऱ्या माश्यांचे रक्त लावतात, जेणे करून ते मासे ताजे दिसावेत. त्यामुळे सावधान राहाण गरजेचं आहे. शक्यतो ओळखीच्या व खात्रीच्या विक्रेत्याकडूनच मासे विकत घ्यावेत. अनेकदा रंगरूप सारखे असणारे दुसरे बनावट मासे आपल्या नेहमीच्या माश्याऐवजी विकतात.

माहितीचा स्त्रोत: आजी, आई, पप्पा आणि नचिकेत घरत.       

निवडीच "आंबट तिखट"

निवड म्हणजे छोटी मांदेली, छोटे बोंबील, छोटी कोलंबी किंव्हा करंदी अस सगळ मिक्स मिळत. पावसाळ्यात अश्या प्रकारची मासळी बाजारात येते.
हे सगळे छोटे मासे साफ करून घ्यायचे.
नंतर एका कढइत हे सर्व मासे, तेल, घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला, हळद, हिंग, मीठ, ठेचलेला लसूण, कोकम, मिरच्या, कोथिम्बिर टाकून मिक्स करायचं.
१५-२० मिनिटानी मसाला मुरल्यावर झाकण ठेऊन , पाणी न टाकता मंद आचेवर १० मिनिट शिजवायच. पाणी आपोआप सुटत त्याला.
आणि अंगाबरोबर रस्सा हवा असल्यास जरास पाणी शिंपडा किंवा शिजताना झाकणावर पाणी ठेवा. 
झाल आंबट तिखट तयार .......गरमागरम तांदळाच्या भाकरीसोबत खा.

पापलेटचे कालवण (रत्नागिरी पद्धतीचे )

माझ्या आजीचे गाव "हर्णे", रत्नागिरीतील एक समुद्र किनाऱ्यावरील निसर्गरम्य ठिकाण.  माझी आई बरचस माझ्या आजीच्या पद्धतीच जेवण बनवते. माझ्याही  जेवण करण्याच्या पद्धतीवर या दोघींची छाप पडली आहेच.
आजीच्या पद्धतीने केलेले हे कालवण मला फार आवडतं. हे कालवण मालवणी आणि गोवन करी पेक्षा वेगळ आणि करायला फारच सोप्प आहे.

Read this recipe in English .....click here.

साहित्य:

• पापलेटचे तुकडे- ५ ते ६ (दुसरे मासे वापरले तरी चालतील जसे हलवा, घोळ, सुरमई, रावस)
• खोवलेलं ओलं खोबर- ३/४ ते १ कप (ज्या प्रमाणात तुम्हाला रस्सा ठेवायचा आहे)
• लसुण  पाकळ्या- ८ ते १० (कृपया या कालवणासाठी 'आले' अजिबात वापरू नये)
• धणे - १/२ टीस्पून
• हळद- १/२ टीस्पून
• हिंग- १/४  टीस्पून
• घरगुती मसाला / मालवणी मसाला / संडे मसाला - २ ते ४ टीस्पून (किंवा तुमच्या आवडीप्रमाणे)
• कोकम पाकळ्या- ४ ते ५  किंव्हा चिंचेचा घट्ट कोळ - १ टीस्पून (पण आम्ही कोकमच वापरतो)
• बारीक चिरलेली कोथिंबीर - २ टेबलस्पून
• हिरव्या मिरच्या, दोन भाग करून - २ ते ३
• मीठ चवीप्रमाणे
• तेल- ४ टेबलस्पून
• पाणी- आवश्यकतेनुसार

कृती:

• एका पॅनमध्ये  स्वच्छ  धुतलेले पापलेटचे तुकडे, हळद, हिंग, मसाला, मिरच्यांचे तुकडे, कोथिंबीर, कोकम, मीठ आणि तेल घ्या.  सर्व मसाला एकत्र करा आणि हलक्या हाताने माश्यावर चोळा. १५  ते २० मिनिटे मसाल्यात चांगले मुरु द्या.
• खोवलेल खोबर, लसुण, धणे आणि जरुरीनुसार पाणी घालून मिक्सरवर बारीक वाटा. (कृपया या कालवणासाठी 'आले' अजिबात वापरू नये, खरी चव मिळणार नाही. कोकणी पद्धतीच्या कुठल्याही माश्यांच्या कालवणासाठी आले वापरत नाहीत अपवाद फक्त कोलंबी आणि खेकडे.)  
• फ्रीझर मधले खोबरे असल्यास वाटणासाठी गरम पाणी वापरा. नाहीतर चव आणि टेक्चर बदलते. 
• हे खोबऱ्याचे  वाटण आणि जरुरीनुसार पाणी घालावे.  (ज्या प्रमाणात तुम्हाला रस्सा ठेवायचा आहे.) व्यवस्थित एकत्र करा.
• झाकण लाऊन मंद आचेवर १५-२० मिनिटे शिजवा.
• जास्त शिजऊ  नका. जोरजोराने ढवळू नका. माश्याचे तुकडे मोडतात. हलक्या हाताने वाढा.
• गरमागरम भातासोबत किंव्हा तांदळाच्या भाकरी सोबत वाढा.