Showing posts with label मराठी /महाराष्ट्रीयन मेजवानी. Show all posts
Showing posts with label मराठी /महाराष्ट्रीयन मेजवानी. Show all posts

Thursday, August 16, 2018

वालाच्या/पावट्याच्या डाळीची आमटी


आपण वेगवेगळ्या प्रकारच्या डाळी खात असतो. वालाची/पावट्याची डाळ हा प्रकार फारसा प्रचलित नाही. महाराष्ट्र आणि गुजरात मध्येच हि डाळ वापरली जाते. त्यातही कोकणातच त्याचा वापर जास्त केला जात असावा. वाफाळलेल्या भातासोबत हि वालाची आमटी आणि तव्यात खरपूस परतून घेतलेली भेंड्याची भाजी किंवा तळलेली मासळी किंव्हा तव्यात कांद्यात परतलेली सुकट/सुका जवळा म्हणजे माझ्यासाठी ब्रम्हानंदच ! 



वालाची डाळ: 
आम्ही दरवर्षी वाल  घेतो. मग निवडताना त्यातले लाल रंगाचे वाल असतात ते कुचार किंवा मुके  असतात म्हणजे त्यांना मोड येत नाहीत ते बाजूला काढायचे. त्याची गिरणीत डाळ करून मिळते.  वरील फोटोमधील डाळ गिरणीतून करून आणली आहे. पण दुकानातही वालाची डाळ मिळते.

साहित्य:

  • वालाची/पावट्याची डाळ- १/२  कप (साधारण १ वाटी)
  • ओलं खोबरं, खोवून किंवा किसून- २ टेबलस्पून
  • जीरे- १ टीस्पून
  • लसूण- ४ ते ५ पाकळ्या
  • कांदा, चिरून- १ छोटा किंवा १/४ कप
  • घरगुती मिक्स मसाला/ मालवणी मसाला- १ टीस्पून (१/२  टीस्पून मिरची पूड + १/२  टीस्पून गोडा मसाला)
  • तेल- २ टेबलस्पून
  • हिंग- १/४  टीस्पून
  • हळद- १/२  टीस्पून
  • मोहरी- १  टीस्पून
  • कडीपत्ता- ४ ते ५ पाने
  • गूळ- १/४  टीस्पून
  • आमसूल/कोकमं - २ ते ३
  • मीठ- चवीनुसार
  • कोथिंबीर- १/४  कप



कृती:

  • वालाची/पावट्याची डाळ स्वच्छ धुवून किमान २-३ तास भिजत ठेवावी. 
  • ओले खोबरे, जिरे आणि लसूण वाटून घ्यावे. (काही मिक्सरला असं इटुकलं पिटुकलं वाटण कधी कधी  नीट होत नाही. पूर्वी पाट्यावर केलं जायचं छान ! अश्या छोट्या वाटणाला माझी आजी खोबऱ्याची गोळी म्हणायची.) 
  • डाळ शिजतानाच त्यातच हे वाटण घालावे. मस्त वास येतो डाळीला. काही लोक डाळ उकळताना पण घालतात. 
  • तूरडाळीप्रमाणेच हि डाळ कुकरला शिजवून घ्यावी. हि डाळ शिजायला जरा जास्त वेळ लागतो. अंदाज घेऊन १-२ शिट्टी जास्त घ्यावी. 
  • डाळ चांगली शिजल्यावर घोटून घ्यावी. 
  • एका कढईत किंवा पातेल्यात तेल गरम करून घ्यावे. मोहरीची फोडणी द्यावी, तडतडली कि त्यात कांदा, कढीपत्ता, हिंग, हळद, मोहरी घालावे  आणि थोडा वेळ परतून घ्यावे. 
  • त्यात घरचा मिक्स मसाला किंवा (मिरची पूड+गोडा मसाला) घालावा व जरासं परतून 
  •  त्यावर घोटलेली डाळ घालावी. जरुरीप्रमाणे पाणी घालावं. 
  • त्यात चवीप्रमाणे मीठ, गूळ, आमसूल घालवं आणि छान उकळी काढावी. 
  • वरून कोथिंबीर टाकावी. झाली तयार आमटी. गरमागरम  भाताबरोबर वाढावी. 


Tuesday, April 10, 2018

घोसाळ्याचं भरीत

घोसाळ्याचं भरीत करण्याची पद्धत वांग्याच्या भरीतापेक्षा खूप वेगळी आहे, पण त्याच्यासारखाच अतिशय चविष्ट आणि खमंग लागतं.  



घोसाळी (Green Sponge Gourd) :


साहित्य:
घोसाळे - ३
कांदा, बारीक चिरून - १ कप
कोथिंबीर, बारीक चिरून- मुठभर
हिरवी मिरची, तुकडे करून- ३ ते ४
मोहरी- १ टीस्पून
हळद- १/२  टीस्पून
हिंग- १/२  टीस्पून
तेल- ३ ते ४ टेबलस्पून
मीठ- चवीनुसार
गुळ- चिमूटभर किंवा आवडीनुसार
चिंच- बोराएवढी

कृती:
  • चिंच आणि गुळ एकत्र करून त्याचा घट्ट कोळ बनवा.  
  • घोसाळी धुवून घ्या आणि त्याच्या सालीचा खरखरीत भाग खरडून काढा. बटाट्यासारखी त्याची साले काढू नका. घॊसळी कवळी असतील तर सालं खरडायाची पण गरज नाही. 
  • बटाट्याच्या काचऱ्या करतो तश्या काचऱ्या करा. 
  • जाड बुडाची कढई घ्या. मी भाकरीसाठी वापरला जाणारा खोलगट लोखंडी तवा वापरते. या तव्यामुळे घोसाळे छान खमंग परतले जाते.  
  • तवा/कढई गरम करून त्यात तेल गरम करा. मोहरी टाका, ती तडतडली कि त्यात हिरव्या मिरच्यांचे तुकडे टाकून खमंग परता. 
  • त्यावर हळद हिंग घालून  जरासं परता.  
  • घोसाळ्याच्या काचऱ्या टाका आणि परता.  
  • मीठ टाकून मिक्स करून घ्या आणि परतत रहा जोपर्यन्त घोसाळ्याला सुटलेले पाणी आटुन त्याचा लगदा तयार होईल आणि तेल सुटू लागेल. 
  • हा शिजलेला घोसाळ्याचा लगदा एका बाउल मध्ये काढून घ्या. (लोखंडी भांडे असेल तर लगेच काढायला हवा नाहीतर त्याचा एक विशिष्ट वास भाजीला येतो.) 
  • थंड झाल्यावर त्यात चिरलेला कांदा व कोथिंबीर आणि चिंचेचा कोळ टाकून मिक्स करा. भरीत तयार आहे.  
  • हे भरीत गरमागरम भाकरीसोबत अतिशय रुचकर लागत.  

Saturday, March 24, 2018

आंबेडाळ ~ कैरीची डाळ

चैत्र. शु. तृतीया ते अक्षय तृतीया असे महिनाभर चैत्रागौरीचे पूजन केले जाते. या महिन्यात कोणत्याही मंगळवारी किंवा शुक्रवारी हळदीकुंकवाचा समारंभ करतात. हळदी-कुंकवाला आलेल्या सुवासिनी व कुमारिकांची भिजवलेल्या हरबर्‍यांनी आणि फळांनी त्यांची ओटी भरतात. त्यांना कैरीची डाळ व पन्हे देतात. कर्नाटकात व महाराष्ट्राच्या सीमावर्तीय भागात चित्रान्न केले जाते.
तर पाहू या कैरीच्या डाळीची रेसिपी. 



साहित्य: 
  • कैरी, किसून- १/४  कप (कमी आंबट असेल तर जास्त घ्यावी.)  
  • चणा/ हरबरा डाळ- १/२ कप 
  • हिरव्या मिरच्या- २ ते ३ (चवीप्रमाणे कमीजास्त कराव्यात) 
  • आल्याचा तुकडा- १/२ इंच
  • खोवलेले ओले खोबरे- १/४ कप  
  • साखर- चिमुटभर 
  • मीठ- चवीप्रमाणे 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- २ टेबलस्पून 
  • तेल- २ टीस्पून 
  • मोहरी- १/२  टीस्पून 
  • हिंग- १/२  टीस्पून 
  • हळद-  १/२  टीस्पून 
  • लाल ब्याडगी मिरची- १ 
  • कढीपत्ता- ३ ते ४ पाने (ऐच्छिक)

कृती:
  • चणा डाळ सध्या पाण्यात कमीतकमी ४ तास भिजत घालावी. 
  • कैरीची साल काढुन खिसुन घ्यावी. 
  • हिरव्या मिरचीचे मध्यम तुकडे करावेत, आल्याची साल काढुन त्याचे पण तुकडे करावेत.
  • भिजवलेल्या डाळीतील सर्व पाणी काढून टाकावे व मिक्सरवर आले व मिरचीसोबत भरडसर वाटून घ्यावी. (कैरी खिसली नसेल तर मिक्सरमधे डाळीसोबत वाटली तरी चालते.)
  • ओले खोबरे, मीठ व साखर घालुन सगळे एकत्र नीट मिसळुन घ्यावे.
  • कढल्यात किंवा छोट्या पॅनमध्ये तेल तापवून मोहरी, लाल मिरची तोडून घालावी. मोहरी तडतडल्यावर हिंग, हळद, कढीपत्ता घालुन खमंग फोडणी करुन डाळीवर घालुन अजुन एकदा नीट मिसळुन घ्यावे. 
  • वरुन बारीक चिरलेली कोथिंबीर घालावी.

Thursday, February 15, 2018

मेथीगोळ्यांची रस्सा भाजी

मेथीच्या भाजीला नाक मुरडणारे सुद्धा हि भाजी आवडीनं खातात असा अनुभव आहे. कडूपणा अजिबात जाणवत नाही. गरमागरम भाकरीसोबत तर मेथीगोळ्यांची रस्सा भाजी फारच छान लागते.



साहित्य -
मेथी गोळे बनवण्यासाठी:
  • बारीक चिरलेली मेथी - १ ते सव्वा कप
  • बेसन किंवा भाजणी- १/२ ते पाऊण कप
  • तीळ- १/२ टीस्पून
  • घरगुती मसाला किंवा लाल तिखट - १ टीस्पून
  • हळद- १/२ टीस्पून
  • मीठ - चवीनुसार

रस्सा बनवण्यासाठी:
  • तेल - ३ टीस्पून 
  • मोहरी - १/२ टीस्पून 
  • जिरे - १/२ टीस्पून 
  • हिंग - १/२ टीस्पून 
  • हळद - १/२ टीस्पून 
  • कांदा- १ मध्यम (१/२ कप)
  • लसूण पेस्ट किंवा भरड - २ टीस्पून 
  • घरगुती मसाला किंवा काळा मसाला - ३ टीस्पून किंवा ( १ १/२ टीस्पून मिरची पूड+ १ टीस्पून गरम मसाला + १/२ टीस्पून धणे पूड)
  • भाजलेल्या सुक्या खोबऱ्याचे वाटण- १ टीस्पून (कारण हा रस्सा पातळच असतो आणि गोळ्यातील बेसन पण रश्श्यात उतरून थोडा घट्टपणा येतो.)
  • मीठ - चवीनुसार

कृती-
  • मेथी निवडून स्वच्छ धुवून घ्यावी. चाळणीवर टाकून निथळुन घ्यावी व बारीक चिरून घ्यावी.
  • मेथी गोळे बनवण्यासाठी लागणारे सर्व साहित्य एकत्र करून घट्टसर पीठ भिजवावे. 
  • एका कढईत तेल तापवून त्यात मोहरी व जिऱ्याची फोडणी करावी. त्यात कांदा आणि लसुण घालून गडद तपकिरी रंगावर परतून घ्यावे. 
  • त्यात हळद, हिंग, मसाला घालून थोडा वेळ परतून घ्यावे. 
  • त्यातच खोबऱ्याचे वाटण घालून तेल सुटेपर्यंत परतावे. 
  • त्यात साधारण २ वाट्या पाणी घालून उकळी आल्यावर त्यात मेथीचे छोटे छोटे गोळे एक-एक करीत सोडावेत. 
  • उकळी आल्यावर झाकून २-३ मिनिटे वाफवावे. 
  • गॅस बंद करून रस्सा झाकून ठेवावा म्हणजे रस्सा गोळ्यात मुरेल. गरमागरम ज्वारीच्या किंवा कुठल्याही भाकरीसोबत सर्व करावे. 
टिपा-
  • गोळे बनविताना त्यात तिखटाऐवजी वाटलेली हिरवी मिरचीही वापरता येइल. 
  • प्रथम गोळे तळून नंतर रश्श्यात सोडता येतील.