Tuesday, December 1, 2015

Alashichi Chutney (अळशीची किंवा जवसाची चटणी)

अळशी किंवा जवस हे कोलेस्ट्रॉल आणि उच्च रक्तदाब नियंत्रित करते. हृदय रोग आणि कर्करोग यापासून संरक्षण करण्यासाठी मदत करते.


Read this recipe in English.....plz click here.

साहित्य:
  • अळशी किंवा जवस- १/२  कप 
  • तीळ- १/४ कप
  • मिरची पूड - २ ते ३ टिस्पून 
  • मीठ- चवीनुसार 

कृती:

  • कढईत अळशी साधारण ३-४ मिनिटे मध्यम आचेवर खमंग भाजा. थोडा रंग बदलतो. ताटलीत काढून घ्या.
  • मग तीळ सुद्धा छान खमंग भाजून घ्या.
  • सर्व थंड झाल्यावर मिरची पूड व मीठ घालून एकत्र मिक्सरला वाटून घ्या.
  • भाकरी किंवा पोळीबरोबर चटणी सर्व्ह करावी. (खाताना चटणीत थोडासा बारीक चिरलेला कांदा व थोडस तेल टाकून मिक्स करा, मस्त लागते. भाजलेल्या पापडाचा चुरा पण यात छान लागतो. )  


टीपा :
  • तीळ किंवा शेंगदाणे न वापरता फक्त अळशीची चटणी सुद्धा करू शकतो पण अळशी चवीला उग्र असते. तिचा उग्रपणा कमी करण्यासाठी  तीळ किंवा शेंगदाणे वापरतात  
  • या चटणी लसणाच्या साधारण ६ ते ८ पाकळ्या वाटून घाला. खूप मस्त लागते चटणी.   
  • तीळांसोबत किंवा तीळांऐवजी शेंगदाणे किंवा सुके खोबरे वापरू शकता. 
  • या चटणी मध्ये कढीपत्ता सुद्धा चांगला लागतो. कढीपत्ता धुवा आणि सुती कपड्यावर पसरून पूर्णपणे कोरडा होवू द्या. नंतर थोड्या तेलावर कुरकुरीत तळा. अळशी सोबत वाटून घ्या.   
  • अळशी हि अत्यंत गुणकारी आहे. त्यामुळे रोजच्या आहारात तिला समाविष्ट करावे. मी अळशी थोडी भाजून त्याची पूड करून फ्रीजमध्ये ठेवली आहे. भाजी शिजत आली कि मी अर्धा-एक चमचा मी भाजीत घालते. दाण्याच्या कुटाप्रमाणे अळशीच्या कुटाचा वापर करता येईल.         


Friday, November 6, 2015

Khajurachya Vadya (खजुराच्या वड्या)

आरोग्यपूर्ण व नैसर्गिक गोडवा असणाऱ्या रुचकर …… खजुराच्या वड्या !


Read this recipe in English, click here.

साहित्य:
  • खजूर - 500 ग्रॅम
  • काजू - ¼ कप
  • बदाम - ¼ कप
  • अक्रोड - ¼ कप
  • पिस्ता - 2 टेस्पून
  • काळ्या मनुका - 2 टेस्पून
  • खसखस - 1 टीस्पून
  • वेलची पूड - 1 टीस्पून
  • डेसिकेटेड कोकोनट (रेडीमेड सुक्या खोबऱ्याचा चुंरा) - आवश्यकतेनुंसार
  • साजूक तूप - 1 टेबलस्पून

कृती:
  • खजुराच्या बिया काढून त्यांचे लहान तुकडे करा आणि मिक्सरवर भरडसर वाटून घ्या. 
  • मनुका चिरून घ्या.
  • काजू, बदाम व पिस्ता वेगवेगळे भाजून घ्या आणि अगदी बारीक तुकडे करा. 
  • खसखस ​​मंद आचेवर अगदी थोडी गरम करा. 
  • एका जाड बुडाच्या किंवा नॉन-स्टिक भांड्यात तूप गरम करून खजूर टाकून त्याचा एकजीव गोळा होईपर्यंत परतून घ्यावा. सतत हलवावे नाहीतर खालून करपेल. 
  • मग त्यात भाजलेली खसखस व काजू, बदाम, पिस्ता, मनुका, वेलची पावडर घाला. मिश्रण व्यवथित मिक्स करावे आणि थोडे थंड होऊ द्यावे. 
  • मिश्रण कोमट असतानाच चांगले मळून घ्यावे आणि त्याचे दोन किंवा तीन भाग करावे. 
  • एका अॅल्युमिनियम फॉईल किंवा प्लास्टिक शीट वर डेसिकेटेड कोकोनट पसरावे. 
  • खजुराच्या मिश्रणाचा एक भाग घेऊन त्याला दंडगोलाकार (रोल) आकार द्या. त्याप्रमाणे  इतर दोन रोलही तयार करा. 
  • तो रोल अॅल्युमिनियम फॉईल ठेवून घट्ट  गुंडाळून घ्या. आणि रोलच्या दोन्ही टोकांना चॉकलेट टॉफी प्रमाणे पीळ द्या. प्लास्टिक शीट वापरत असाल तर रोलच्या दोन्ही टोकांना धागा बांधून घ्या. 
  • 4-5 तास फ्रिजमध्ये हे रोल्स ठेवा.
  • चार तासानंतर वरील अॅल्युमिनियम फॉईल काढून इच्छित जाडी/रुंदी ठेवून रोलचे काप करा.

टिपा:
  • सुका मेवा मिक्सरला बारीक करू नये. भरड हवा. किंवा खलबत्त्यात कुटून घ्या.  
  • खजुराऐवजी अंजीर वापरून पण अश्याच वड्या करता येतात.  
  • मोदक मोल्ड वापरून याच मिश्रणाचे खजूर मोदक बनवता येतात. तसेच प्लास्टिक शीटवर हे मिश्रण सारख्या जडित लाटून घेवून कुकीज कटरने हव्या त्या आकारात वड्या पाडता येतात.  

Wednesday, November 4, 2015

खारी शंकरपाळी (Khari Shankarpali)

दिवाळीच्या फराळाचा अविभाज्य भाग पण इतर वेळीही संध्याकाळच्या चहाची रंगत वाढवणारी ……. खारी शंकरपाळी.


Read this recipe in English... click here.


साहित्य:
  • मैदा- २५० ग्रॅम 
  • मोहन- ४ टेबलस्पून 
  • मिरे, भरडून- १ टीस्पून (तिखट आवडत असल्यास प्रमाण वाढवणे) 
  • जिरे, भरडून- १ टीस्पून 
  • ओवा- १/२ टीस्पून 
  • मीठ- १ टीस्पून किंवा चवीप्रमाणे 
  • पाणी- १/२ कप 
  • रिफाइंड तेल, तळण्यासाठी - जरुरीप्रमाणे 

कृती:
  • मैदा परातीत चाळून घ्यावा. त्यात कुटलेले जिरे व मिरे, ओवा आणि मीठ घालून चांगले मिक्स करावे. 
  • मोहन घालून आधी चमच्याने व नंतर हाताने पीठ चोळून मिक्स करावे. 
  • पाणी घालुन घट्ट कणिक मळावी. कणिक तयार झाली की ती १-२ तास झाकून ठेवावी. त्यामुळे कणिक लाटण्यायोग्य सैल होते. 
  • आता ही कणिक पुन्हा थोडी मळून घ्यावी. (मळण्यास फारच घट्ट वाटत असेल तर कणकेचे छोटे छोटे तुकडे करून फूड-प्रोसेसर मध्ये फिरवुन घ्यावेत.) 
  • मग या कणकेचे मोठे गोळे करून ते चपातीप्रमाणे जाडसर लाटून घ्यावेत. हि चपाती फार जाड नको आणि फार पातळही नको. (गोड शंकरपाळीपेक्षा पातळ हवी.) लाटण्यासाठी वरून मैदा लावण्याची आवश्यकता नाही. 
  • कातण्याने किंवा सुरीने या लाटलेल्या पोळीचे चौकोनी तुकडे करावेत. या शंकरपाळ्या एका ताटामध्ये काढून घ्याव्यात. झालेल्या शंकरपाळ्या आणि कणिक फडक्याने झाकून ठेवावे. 
  • सगळ्या कणकेच्या शंकरपाळ्या तयार झाल्या की भरपूर तेलामध्ये थोड्या थोड्या शंकरपाळ्या सोडून सोनेरी रंगावर मंद ते मध्यम आचेवर तळून घ्याव्यात. प्रखर(मोठ्या) आचेवर तळल्या तर बाहेरून करपतात आणि आतून कच्च्या राहतात. त्यामुळे नंतर मऊ पडतात. 

टीपा:
  • या कणकेची शंकरपाळी ऐवजी कडक पुरी पण बनवू शकता. तळण्याआधी पुरीला टोचे मारून घ्या. 
  • मिरी ऐवजी लाल तिखट/मिरची पूड घालून तिखट शंकरपाळी बनवू शकता. 
  • कसुरी मेथी, तीळ, कलौन्जी, लसूण तसेच पालक, बीट किंवा टोमॅटो प्युरी असे वेगवेगळे जिन्नस वापरून चवीत वेगवेगळे प्रयोग करू शकता. 

Friday, September 25, 2015

Aluche Fatfate (अळूची पातळ भाजी किंवा अळूचे फतफते/फदफदे)

अळूची पातळ भाजी किंवा अळूचे फतफते/फदफदे योग्य प्रकारे बनवली तर खूपच रुचकर लागते. काहीजण फतफत्याला नाकं मुरडतात पण ज्यांना आवडते, त्यांच्यासाठी फतफते म्हणजे तृप्तीची परमावधी असते. काही ठिकाणी फतफते लग्न किंवा श्राद्धाला करण्याची पद्धत आहे.आळूची भाजी खरतरं वर्षभर मिळते पण पावसाळ्यात मिळणारी अळूची भाजी चवीला जास्त चांगली असते. अळूमध्ये अ व क जीवनसत्त्वे असतात तसेच भरपूर प्रथिनेही असतात.

अळूचे फतफते वेगवेगळ्या पद्धतीने करतात. मी इथे माझ्या आईची सोप्पी रेसिपी देते आहे. फारसे साहित्य न वापरूनही हि अशी भाजी छान लागते. माझी खात्री आहे तुम्हालाही आवडेल.
Read this recipe in English. Click here.


सूचना:
  • अळूच्या अनेक प्रजाती आहेत. पण त्या सर्व खाण्यायोग्य नाहीत. काही रानटी प्रजाती विषारी आणि अतिशय खाजऱ्या असतात. त्यामुळे खरेदी करताना काळजी घ्या. रानात किंवा ओसाड जागी उगवलेले अज्ञात अळू आणू नका. 
  • अळू हाताळण्यापूर्वी हातावर तेल चोळा. देठातून एक प्रकारचा रस बाहेर येतो, तो त्वचेला लागल्यास खाज येण्याची शक्यता असते.  
  • काळजीपूर्वक चिरून घ्या. चाळणी आणि चमच्याने मदतीने हात न लावता नळाखाली धुवा. 
  • काही जणांची त्वचा संवेदनशील असते. एवढी काळजी घेतल्यावरही जर खाज येत असेल तर हातावर लिंबाचा रस चोळून हात धुवा. जास्त खाज येत असेल तर हातावर तुरटी किंवा तूप चोळा.
  • एवढ्या सगळ्या सूचना लिहिल्या आहेत म्हणून घाबरून जाऊ नका. शिजताना चिंच, तेल आणि मसाले यांच्या वापराने खाजरेपणा नाहीसा होतो. 
  • आणखी एक गोष्ट ... या रसाने कपडेही देखील डागळतात. 

साहित्य:
  • अळू , चिरून- साधारण 3½ कप (4-5 पाने आणि थोडी देठे)
  • हिरव्या मिरच्या, चिरून- 2
  • शेंगदाणे- ½ कप
  • छोट्या लिंबाएवढी चिंच किंवा घट्ट चिंचेचा कोळ- 1 टेबलस्पून किंवा आवडीनुसार
  • गुळ - 2 ते 3 टिस्पून किंवा आवडीनुसार
  • तेल- 2 ते 3 टेबलस्पून
  • मोहरी- 1 टीस्पून 
  • जिरे- 1 टीस्पून 
  • हिंग- ½ टीस्पून 
  • हळद- ½ टीस्पून 
  • मिरची पूड- 1 टीस्पून किंवा आवडीनुसार
  • मीठ- चवीनुसार

कृती:
  • शेंगदाणे किमान 3-4 तास पाण्यात भिजत घाला. मग कुकरला थोडेसे मीठ टाकून शिजवा. 1-2 शिट्ट्या होऊ द्या.
  • हाताला तेल चोळून घ्या. देठावरील बाह्य जाड, कडक भागव दोरे काढून टाका. आतील पांढरा आणि मऊ भाग घ्या.
  • पानांच्या शीरा काढून पाने बारीक चीरा. देठे सुद्धा काळजीपूर्वक बारीक चीरा.
  • काळजीपूर्वक चिरून घ्या. चाळणी आणि चमच्याने मदतीने हात न लावता नळाखाली धुवा.
  • चिंच पाण्यात भिजवून ठेवा व थोड्यावेळाने पिळून कोळ काढून  घ्या.
  • कुकरच्या भांड्यात चिरलेली भाजी टाका. त्यात मिरच्या कापून टाका. थोडे पाणी टाका आणि शिजवा. 2 शिट्ट्या होऊ द्या.
  • पावभाजी मॅशर किंवा रवी किंवा हन्ड ब्लेंडरने गरगट/ मॅश करा.
  • एका कढईत तेल गरम करून मोहोरी टाका आणि ती तडतडली की जिरे, हिंग, हळद आणि लाल तिखट घाला. चमच्याने हलवून घ्या.
  • लगेचच उकडलेले शेंगदाणे घाला आणि मिनिटभर परता.
  • आता त्यात अळूचे मिश्रण घाला. छान ढवळून घ्या.
  • फतफते कितपत पातळ हवे त्या प्रमाणात (साधारण 1 कप) पाणी घाला. आमटीप्रमाणे फार पातळ करू नका 
  • तुम्हाला  कितपत आंबट-गोडं आवडत त्या प्रमाणात चिंचेचा कोळ आणि गुळ घाला. (अंदाज नसेल तर आधी कमीच घाला. चाखून बघा. नंतरही चिंच-गुळ वाढवता येतो. वाढवल्यावर एक उकळी घ्यायची.)  
  • त्यात मीठ आणि आवडत असेल तर 1 टीस्पून गोडा मसाला घाला. छान ढवळून घ्या. झाकण ठेवून मंद आचेवर 5 मिनिटे शिजू द्या.
  • गरमागरम भातासोबत किंवा पोळीबरोबर सर्व्ह करा.

टिपा:
  • काही ठिकाणी चणाडाळ भिजवून शेंगदाण्यासोबत उकडून घेवून या भाजीत टाकतात.  
  • हवे असल्यास खोबऱ्याचे काप आणि मुळ्याचे तुकडे फोडणीत शिजवून घेता येतील. 
  • आपल्या आवडीनुसार चिंच आणि गूळ प्रमाण कमीजास्त करू शकता. 
  • या भाजीत गोडा मसाला वापरू शकता.
  • भाजी पातळ करायची असेल किंवा भाजी मिळुन येण्यासाठी बेसन घाला. भाजी शिजली की घोटताना बेसन चाळुन घाला नाहीतर गुठळ्या होतात.   
  • अळू ऐवजी पालक वापरूनही हि भाजी करू शकता.
  • लसणाची चव आवडतं असेल तर कढल्यात जरासं तेल घेवून त्यात 2 टिस्पून लसूण काप तपकिरी होईपर्यंत परता. तयार भाजीवर  हि फोडणी ओतुन झाकून ठेवा.  (अळूच्या भाजीपेक्षा या प्रकारे केलेल्या पालकाच्या पातळ भाजीवर लसणाची फोडणी मस्त लागते.) 

Friday, September 18, 2015

Rushichi Bhaji (ऋषीची भाजी) ~ ऋषि पंचमीची भाजी

गणेश चतुर्थीचा दुसरा दिवस भाद्रपद शु. पंचमि म्हणजे ऋषिपंचमी. या दिवशी करण्यात येणारी मिक्स भाजी किंवा मिसळीची भाजी म्हणजेच ऋषीची भाजी.
पण हि आपली नेहमीची मिक्स भाजी नाही. या भाजीची काही वेगळी वैशिष्ट्ये आहेत. या भाज्या पिकवण्यासाठी बैलाचे कष्ट (आणि आजच्या युगात यंत्राचे) नकोत. फक्त आपोआप उगवलेल्या किंवा अंगणातल्या भाज्या वापरायच्या. या भाजीत फळ भाज्या, पाले भाज्या आणि कंदमुळे अश्या प्रकारच्या भाज्या वापरल्या जातात. या भाजीत अजिबात तेल-तूप वापरले जात नाही. शिवाय या भाजीत मिरची पूड आणि कुठल्याही प्रकारचे मसाले वापरले जात नाहीत, तिखटपणा येण्यासाठी फक्त हिरव्या मिरच्या वापरल्या जातात. कमी उष्मांक असलेली हि भाजी अत्यंत पौष्टिक आणि चवदार आहे. याचे कारण म्हणजे सेंद्रीय, हंगामी आणि ताज्या भाज्यांचा वापर व तेल आणि मसाल्यांचा अभाव.

ऋषी पंचमीचे व्रत किंवा उपवास हा आपल्या सप्तर्षींचे स्मरण आणि आदर व्यक्त करण्यासाठी केले जाते. वशिष्ठ ऋषींची पत्नी देवी अरुंधतीचीही या दिवशी पूजा केली जाते. ऋषीमुनी अत्यंत साधे जीवन जगत असत. रानात मिळणाऱ्या फळ, भाज्या आणि कंद हेच त्यांच्या आहारात असे. ऋषी पंचमीच्या या जेवणातून एकप्रकारे तत्कालीन ऋषींच्या सात्विक आहाराची आणि त्यांच्या जीवनशैलीची झलक मिळते. शरीरा सोबत आत्म्याची शुद्धता करण्याचे असे हे ऋषी पंचमीचे व्रत आहे. पण हे व्रत फक्त स्त्रियाच करतात, हे काही माझ्या मनाला पटलेले नाही.

माझ्या लहानपणी, माझी आजी हि भाजी चुलीवर मोठ्या मातीच्या भांड्यात बनवायची. फक्त बायकांचाच उपवास असल्याने प्रथम नेहमीचे जेवण आणि नैवेद्य व्हायचा. आजी आणि मोठी काकू मागच्या पडवीत भाज्या सोलत-चिरत बसलेल्या असायच्या. आम्हा मुलांचे आणि पुरुषांचे जेवण एक वाजताच उरकायचे. मग आम्ही सगळी मुलं मागच्या अंगणात डोकावायला जायचो. या बायकांचा हा कुठला खास पदार्थ चाललाय या बाबत कुतुहल असायचं. आजी बोलवायची खायला. पण एकदम लहानपणी भाजीचा रंग आणि त्यातल्या पालेभाज्या बघून पळून जायचो. मग एकदा कधीतरी हि भाजी चाखून बघितली. आणि हळूहळू हि भाजी आवडू लागली. बरेच जणांना एरवी ज्या भाज्या अजिबात आवडत नाहीत त्या भाज्या घातलेली 'ऋषीची भाजी' मात्र आवडते. मीही त्याला अपवाद नाही. आजीच्या त्या मातीच्या भांड्यातील भाजीची चव काय औरचं होती. मी ती चव कधीच विसरू शकत नाही. आणि आज हे तिला सांगायला आजीही नाही आणि मोठी काकूही नाही. ऋषी पंचमीला आजीची आणि काकूची खूप आठवण येते.

Read this recipe in English........click here.


हि भाजी कोकणतल्या विविध भागात वेगवेगळ्या पद्धतीने करतात. मी येथे आमची पद्धत देते ​​आहे.

साहित्य:
  • अळूची पाने आणि देठे, सोलुन आणि चिरून- 1 कप
  • लाल भोपळा, सोलुन आणि कापून- ½ कप 
  • माठ, चिरून- ½ कप 
  • कुरडूस, (रानातली पालेभाजी), चिरून- ½ कप (ऐच्छिक)
  • सुरण, सोलुन आणि कापून- ¼ कप (ऐच्छिक)
  • भेंडी, चिरून- ¼ कप
  • श्रावण घेवडा, चिरून- ¼ कप
  • गवार, चिरून- ¼ कप
  • पडवळ, चिरून- ¼ कप
  • शिराळे, सोलुन आणि चिरून- ¼ कप
  • घोसाळे, चिरून- ¼ कप
  • हिरव्या मिरच्या, चिरून- 3 ते 5 किंवा वैयक्तिक आवडीनुसार
  • चिंचेचा कोळ - ½ ते 1 टिस्पून किंवा चवीनुसार
  • खवलेले ओले खोबरे- ¼ कप ते ½ कप /आवडीनुसार
  • खडे मीठ- चवीनुसार

कृती:
  • अळू, कुरडूस आणि माठ स्वच्छ धुवून बारीक चिरा. 
  • अळूचे देठ सोलून घ्या आणि बारीक चिरा. अळूच्या देठांना चिंचेचा कोळ चोळून ठेवा, नंतर धुवून टाका. 
  • लाल भोपळ्याची सालं काढून त्यांचे छोटे तुकडे करा. 
  • सुरणाची सालं काढून त्याचे अगदी छोटे तुकडे करून चिंचेचा कोळ चोळून ठेवा. 
  • शिराळ्याची सालं काढून त्यांचे तुकडे करा. 
  • भेंडी आणि घोसाळे चिरून घ्या. 
  • पडवळाचेही आतल्या बिया काढून तुकडे करा.
  • गवार व घेवडा शीरा काढून मोडून घ्या. 
  • सर्व भाज्या धुवून घ्या. 
  • मिरच्यांचे तुकडे करा. तिखट आवडत असेल तर ठेचा करा. 
  • एका मोठ्या जाड बुडाच्या पातेल्यात सर्व चिरलेल्या भाज्या, मिरच्या आणि मीठ असं सर्व एकत्र करा. 
  • पातेल्यावर स्टीलचे ताट ठेवून पाणी ठेवा. मध्यम ते मंद आचेवर भाजी शिजवा. भाजीत जास्तीचे पाणी टाकू नका. शिजताना भाजीला पाणी सुटते. त्यातच भाजी शिजते. वरून पाणी टाकले तर भाजी पांचट लागते.     
  • मधून मधून ढवळत रहा. पण जोरजोराने ढवळू नका नाहीतर भाजीचा लगदा होईल. शिजायला कठीण असणाऱ्या भाज्या बोटाने दाबून बघा. त्या शिजल्या कि भाजी शिजली. 
  • आवडीप्रमाणे चिंचेचा कोळ आणि ओले खोबरे घालून एक वाफ काढा. 
  • गरम गरम भाकरी किंवा भातासोबत सोबत वाढा. 

टिपा:
  • ऋषी पंचमीच्या ३-४ दिवस आधी या खास ऋषीच्या भाज्या बाजारात येऊ लागतात.
  • माझ्या माहेरी घरच्या अंगणात उगवणाऱ्या सर्व भाज्या या भाजीसाठी वापरतात, अगदी टोमॅटो सुद्धा.
  • तुम्हाला अंदाज यावा म्हणून मी इथे भाज्यांचे प्रमाण दिले आहे. पण प्रत्यक्षात तुम्हाला ज्या भाज्या आवडतात त्या प्रमाणात त्या भाज्यांचे प्रमाण कमी-जास्त करावे. 
  • उपलब्धेनुसार वर उल्लेख केलेल्या एक किंवा अधिक भाज्या वगळू शकता. किंवा दुसऱ्या भाज्या वाढवू शकता. 
  • माझ्या सासूबाई भाजी शिजली की वरून थोडेसे घरचे लोणी घालतात. 
  • भोपळा आणि ओले खोबरे या भाजीला गोडवा देतात.
  • रताळे, पांढरा गावरान मका, काकडी, कच्ची केळी, दुधी भोपळा सारख्या इतर पावसाळी/ हंगामी भाज्या पण वापरू शकता. 
  • मका वापरणार असाल तर आधी प्रेशर कुकर मध्ये मीठ टाकून उकडून घ्या. नंतर त्याचे लहान तुकडे करून भाजीत घाला.
  • ऋषी पंचमीच्या दिवशी खाल्ला जाणारा भात आणि भाकरी यासाठी जे तांदुळ मिळतात ते सुद्धा बैलाचे कष्ट न घेता पिकवलेले असतात. त्या तांदुळाला 'पायनु' असं म्हणतात.    
  • या ताटात दिसणाऱ्या चटणीत फक्त ओले खोबरे आणि मिरची आहे.

Saturday, September 5, 2015

Gopalkala (गोपाळकाला)

जन्माष्टमी आणि गोपाळकालाच्या हार्दिक शुभेच्छा !!!

खरतरं 'गोपाळकाला' चे दोन अर्थ आहेत. एक आपला उत्साहाने भरलेला सण 'गोविंदा' किंवा 'दहीहंडी' आणि दुसरा म्हणजे जन्माष्टमीला आपल्या लाडक्या बाळकृष्णाला नैवेद्य दाखवून बाळगोपाळांना प्रसाद म्हणून वाटला जातो तो गोपाळकाला .

गोपाळकाला करायला अतिशय सोपा आणि झटपट. शिवाय पौष्टिक आणि रुचकर, पूर्णान्न आहे. फक्त प्रसाद म्हणून न करता इतर दिवशीही संध्याकाळचा हेल्दी नाश्ता म्हणून पण मस्त. 


Read this recipe in English.....click here. 

साहित्य:
  • दही - १ कप
  • पोहे - १ कप
  • लाह्या- एक मूठभर 
  • ओले खोबरे, खवलेले- २ टेबलस्पून 
  • काकडी, चिरून- १ कप
  • डाळिंब दाणे- १/४  कप
  • हिरव्या मिरच्या, चिरून किंवा ठेचून- १ टे 
  • आले, किसून- १/२  चमचा
  • शेंगदाणे, भाजून सोललेले- १/४  कप 
  • तळलेली चणा डाळ किंवा पंढरपूरी डाळं - १/४  कप 
  • मीठ- चवीनुसार 
  • साखर- १ टीस्पून 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- १/४  कप
  • साजुक तुप- १ टीस्पून 
  • जिरे- १ टीस्पून 

कृती:
  • पोहे धुवून चाळणीत निथळत ठेवा.  
  • दह्यात साखर आणि थोडेसे मीठ घालून ढवळा.
  • एका मोठ्या वाडग्यात दही, पोहे आणि लाह्या एकत्र करा. ५ मिनिटे भिजू द्या.
  • तेवढ्या वेळात कढल्यात/फोडणी पात्रात तूप गरम करून त्यात जिरे, हिरव्या मिरच्या घाला आणि जरासं परता.
  • हि फोडणी पोहे-दही मिश्रणावर ओता आणि चांगले मिक्स करा.
  • खोबरे, काकडी, डाळिंबाचे दाणे, आले, शेंगदाणे, मसाला चणाडाळ, कोथिंबीर आणि थोडे मीठ घाला. व्यवथित मिक्स करा.
  • नाश्ता म्हणून खाणार असाल तर लगेच खा, कारण थोड्या वेळाने त्यातील दाणे मऊ  पडतात.  

टिपा:
  • लाह्या उपलब्ध नसतील तर नाही वापरल्या तरी चालतील.  
  • तुम्हाला अंदाज यावा म्हणून मी साहित्याचे माप दिले आहे. खरतरं ज्याला जे पदार्थ आवडतात ते हव्या त्या प्रमाणात कमी-जास्त वापरा. याला निश्चित असे नाही. कारण हा गोपाळकाला आहे, आणि काला म्हणजे सगळे पदार्थ एकत्र करून केलेला. 
  • तुम्हाला आवडणारी इतरही फळे यात घालू शकता.

बोला श्री गोपाळकृष्ण महाराज की जय .......

Thursday, September 3, 2015

Adai Dosa (अडाई डोसा)

अडाई डोसा पौष्टिक, प्रथिनयुक्त आणि लोकप्रिय दक्षिण भारतीय नाश्ता आहे. अडाई डोसा हा 'मिक्स डाळ डोसा' यापेक्षा वेगळा असतो कारण यात डाळीसह तांदूळ सुद्धा वापरतात.


Read this recipe in English.......click here.

साहित्य:
  • जाडा किंवा इडलीचा तांदूळ - 1½ कप
  • चणा डाळ- ½ कप
  • तूर डाळ - ¼ कप
  • उडीद डाळ- ¼ कप
  • मुग डाळ- ¼ कप
  • मसूर डाळ * - ¼ कप (ऐच्छिक)
  • मेथी दाणे * -  ½ टीस्पून (ऐच्छिक)
  • कांदा किंवा मद्रासी छोटे कांदे, चिरून- 1 कप 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- एक मूठभर 
  • कढीपत्ता, बारीक चिरून- 2 टेबलस्पून 
  • हिरवी मिरची, बारीक चिरून * - 2 टेबलस्पून (पर्यायी)
  • आले, किसून- 2 टेबलस्पून 
  • ओले खोबरे, खवलेले- 2 टीस्पून 
  • हिंग- ¼ टिस्पून
  • हळद * - ¼ चमचा (ऐच्छिक)
  • लाल सुक्या मिरच्या (ब्याडगी)- 10 (किंवा मिरची पूड- 2 ते 3 टिस्पून)
  • खायचा सोडा- चिमूटभर (ऐच्छिक)
  • मीठ - चवीनुसार
  • तेल- आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • तांदूळ आणि सर्व डाळी धुवा. किमान 5 तास किंवा पूर्ण रात्रभर तांदूळ आणि डाळी  वेगवेगळ्या भिजत घाला. मेथी दाणे डाळीतच भिजायला टाका.
  • तांदूळ आणि लाल मिरच्या वाटून एक मोठ्या वाडग्यात काढा.
  • सर्व डाळी एकत्र जराश्या भरडसर वाटाव्या.  
  • वाटलेले तंदुलांनी डाळी एकत्र करा. 2 ते 5 तास पीठ आंबवण्यासाठी ठेवा किंवा वाटल्यावर लगेच डोसे केले तरी चालतात. पण थोड्यावेळ पीठ आंबवले तर डोसे हलके आणि रुचकर होतात.   
  • डोसे करायला घेण्यापूर्वी पीठात चिरलेला कांदा, कोथिंबीर, कढीपत्ता, मिरची, आलं, खोबरं, हळद, हिंग, मीठ आणि बेकिंग सोडा घालावा. ढवळुन मिक्स करावे. पीठ इडली सारखेच असावे. गरज असल्यास पाणी टाका.
  • तवा गरम करून आणि थोडे तेल पसरवा आणि पळीभर पीठ डोसा घाला. डोश्यापेक्षा जाड आणि उत्तप्यापेक्षा पातळ असा डोसा घालावा. 
  • डोश्याच्या बाजूने आणि वरून थोडे तेल सोडवे. मध्यम गॅस वर झाकण ठेवून १-२ मिनिट शिजवावे. मग डोसा पलटून आणि पुन्हा एक मिनिट शिजवावे.
  • टोमॅटो चटणी किंवा नारळाची हिरवी चटणी किंवा कोणत्याही प्रकारच्या चटणीबरोबर हे डोसे गरमागरम सर्व्ह करा.

टिपा:
  • * असे चिन्हांकित केलेले साहित्य मुळ पाककृतीत नाहीत, मी चव वाढवण्यासाठी वापरले आहेत. तुम्ही ते वगळले तरी चालेल.
  • डाळ-तांदूळ  वाटल्यावर लगेचच  डोसा करणार असाल तर बेकिंग सोडा वापरा,अन्यथा गरज नाही.  
  • जर चुकून पिठ पातळ झाले, तर बारीक रवा घाला. रवा घातल्यावर किमान अर्धा तास पिठात भिजला पाहिजे.
  • जाड डोसे आवडत नसतील तर पीठात थोडे पाणी घालून पातळ डोसे पण करता येतात.  
  • या डोश्याला 'पूर्णान्न' बनवण्यासाठी पीठात गाजर, कोबी, पातीचा कांदा, सिमला मिरची, पालक, शेवग्याची पाने किंवा शेपू सारख्या भाज्या घाला. चव तर वाढेलच सोबत पौष्टीकताही.  

Friday, August 28, 2015

Narali Bhat (नारळी भात)

नारळी पौर्णिमा आणि रक्षाबंधन हे नेहमी एकाच दिवशी असतं. नारळी पौर्णिमा आली की प्रथम आठवतो तो नारळी भात. कोळी लोकं हा सण मोठ्या उत्साहात साजरा करतात. कोकणात या दिवशी समुदात नारळ अर्पण करून पावसामुळे खवळलेल्या समुदास शांत करतात. कारण नारळ म्हणजे की शीत, सर्वांना शांत करणारा. नारळाचं दूध शरीरास खूप थंड असतं. काही वेळेला नारळीभात एक गोड पदार्थ जेवणात असावा म्हणून पण बनवला जातो.


Read this recipe in English......click here. 

साहित्य:
  • जुना तांदूळ (बासमती तुकडा किंवा आंबेमोहर) - १ कप 
  • पाणी- २+ १/४  कप (तांदूळ नवा असेल तर पाणी कमी वापरा.)   
  • साजूक तूप- ३ ते ४ टेबलस्पून 
  • लवंगा- ४
  • वेलची पूड- १/२  टीस्पून 
  • जायफळ पूड- १/२  टीस्पून 
  • गूळ, किसलेला- ३/४ कप ते १ कप 
  • ओले खोबरे, खोवलेले- २  कप  (१ मोठा नारळ) 
  • काजू, तुकडे करून- १/४ कप  
  • मनुका/बेदाणे (पिवळे किंवा काळे) - २ टेबलस्पून
  • केशर- चिमुटभर (ऐच्छिक) 
  • मीठ- चिमुटभर 

कृती:
  • तांदूळ स्वच्छ धुवून चाळणीत अर्धा ते एक तास निथळत ठेवावेत.
  • पातेल्यात २ टेबलस्पून तूप गरम करून लवंगा घालून काही सेकंद परता. 
  • निथळलेले तांदूळ घालून २-३ मिनीटे मध्यम आचेवर परता.
  • तांदूळ परतत असतानाच दुसर्‍या गॅसवर पाणी गरम करत ठेवा.  
  • गरम पाणी परतलेल्या तांदूळावर घाला. मीठ घालून ढवळून घ्या.  
  • पातेल्यावर झाकण ठेवून भात शिजवावा. भात शिजला की हलक्या हाताने एका थाळीत काढून मोकळा करावा. शिते मोडणार नाहीत याची खबरदारी घ्यावी.
  • भात शिजत असताना खोबरे, वेलची-जायफळ पूड आणि गूळ एकत्र  करावे. हलक्या हाताने चुरून घ्यावे.  
  • परतीतील भात कोमट असतानाच खोबऱ्याचे मिश्रण भातात अगदी हलक्या हाताने मिक्स करावे.
  • नॉन-स्टिक किंवा जाड बुडाच्या कढईत/भांड्यात तूप गरम करून काजू सोनेरी रंगावर तळून घ्यावे. मनुका टाकून जराश्या परताव्यात. 
  • लगेच आच मंद करून त्यात भात घाला. झाकण ठेवून साधारण १० ते १५ मिनीटे शिजवा. मधून मधून हलकेच भात वरखाली करावा. भांड्याखाली तवा ठेवल्यास करपण्याची भीती राहत नाही. आणि हळूहळू शिजल्यामुळे गुळ भातात चांगला मुरतो. 
  • सुरूवातीला भात पातळ होईल आणि काही वेळाने आळू लागेल.  
  • भात आळला की गॅस बंद करावा. झाकण ठेवून १५ मिनिटे तसाच ठेवावा. भात खुप कोरडा करू नये. थोडा आसट/ मऊ भात चांगला लागतो. फडफडीत/मोकळा भात चांगला लागत नाही.      

टीपा:
  •  मी भात करताना केमिकल विरहित नॅचरल गुळ वापरला आहे. हा गुळ गडद तपकिरी असतो. म्हणून भाताला तपकिरी रंग आला आहे. तुम्ही नेहमीचा पिवळा गुळ वापरू शकता.    
  • तुम्हाला जसे गोड आवडते त्या प्रमाणात गूळाचे प्रमाण पाऊण कप ते १ कप ठेवा.
  • तांदूळ पूर्णपणे शिजला पाहिजे. अन्यथा भात जर कमी शिजला असेल तर गुळ टाकल्यावर परतला तरी नंतर शिजत नाही. 
  • भात आळला की  नंतर शिजवू नये . भातातल्या गुळाचा पाक नंतर घट्ट होवू लागतो. त्यामुळे भात कडकडीत होतो. 
  • गुळाऐवजी तेवढीच साखर वापरू शकता. किंवा मग अर्धी साखर आणि अर्धा गुळ वापरा. 
  • विशेष करून साखर वापरल्यास भात शिजवताना थोडे केशर घातल्यास स्वाद आणि रंग छान येतो. चिमुटभर केशरी रंग टाकला तरी चालेल.  

दुसरी पद्दत:-
  • एका मोठ्या नारळाचे दुध काढावे.  (२ कप दुध हवे, तेवढे नसल्यास थोडे पाणी वाढवावे.) 
  • तांदूळ धुऊन निथळत ठेवून द्यावेत. 
  • नॉन-स्टिक किंवा जाड बुडाच्या पातेल्यात तूप गरम करून त्यात लवंगा, काजू परतून घ्यावेत. 
  • त्यातच तांदूळ टाकून थोडेसे परतवून घ्यावेत. 
  • त्यावर नारळाचं दूध व मीठ टाकून हलवावं.  
  • मंद गॅसवर भात शिजू द्यावा. 
  • भात पूर्ण शिजल्यावर त्यात किसलेला गूळ, केशर, मनुका, वेलची-जायफळ पूड टाकून मंद गॅसवर ठेवून मिश्रण हलवत राहावं. 
  • गूळ विरघळल्यावर झाकण ठेवून एक वाफ काढावी. 
  • भात आळला कि  गॅस बंद करावा.  


Tuesday, August 25, 2015

Bhajaniche Vade (भाजणीचे वडे)

भाजणीचे वडे अतिशय रुचकर लागतात. विशेषतः मंगळागौरीच्या नैवेद्याला करण्याची प्रथा आहे.


Read recipein English.........click here. 

साहित्य:
  • थालीपिठाची भाजणी- १ कप
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- मूठभर 
  • तीळ- १ टेबलस्पून
  • मिरची पूड- १ टिस्पून 
  • हिंग- १/४  टिस्पून
  • हळद- १/२  टिस्पून
  • ओवा- १ टिस्पून (ऐच्छिक)
  • मीठ- चवीनुसार 
  • गरम तेल (मोहन) - १ टेबलस्पून
  • कोमट पाणी- साधारण ३/४  कप
  • तेल,तळण्यासाठी- आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • परातीत भाजणी, मिरची पूड, हळद, हिंग, तिळ, ओवा, बारीक चिरलेली कोथिंबीर आणि मीठ एकत्र करा.
  • त्यावर मोहन ओता आणि चमच्याने एकत्र करा. 
  • थोड थंड झाल्यावर कोमट पाणी घालून घट्ट मळुन घ्यावी आणि किमान १५ मिनिटे झाकून ठेवावी. 
  • तळण्यासाठी कढईत तेल गरम करत ठेवा. 
  • भिजवलेली भाजणी पुन्हा चांगली मळुन त्याचे १० ते १२ छोटे गोळे करावे.  
  • प्लॅस्टिकच्या कागदाला पाण्याचा हात लावून १ गोळा पुरी एवढ्या आकाराचा थापावा. मध्ये भोक पाडावे. 
  • गरम तेलात मध्यम आचेवर खरपूस तळावा. अश्याप्रकारे सर्व वडे करून घ्यावेत.       
  • गरमगरम वडे दह्याबरोबर सर्व्ह करा.

टिपा:
  • भाजणी करताना धान्य व्यवस्थित भाजलेले नसेल तर, वडा खरपुस होत नाही.
  • वडे तळताना तुटत असतील तर, त्यात गव्हाचे किंवा तांदळाचे पीठ घाला आणि त्यानुसार तिखट-मीठाचे प्रमाण वाढवा. 
  • भोक पाडले नाही तर वडे पुरीसारखे फुगतात आणि नंतर मऊ पडतात.    
'थालीपीठ भाजणी' ची कृती वाचण्यासाठी ...... येथे क्लिक करा.

Saturday, August 22, 2015

South Indian Tomato Chutney (दक्षिण भारतीय पद्धतीची टोमॅटो चटणी)

टोमॅटो चटणी आंबट -तिखट, मस्त चटकदार लागते. हि चटणी इडली, डोसा किंवा अगदी पराठ्याबरोबर पण मस्त लागते.



Read this recipe in English........click here. 


साहित्य:
  • टोमॅटो, चिरून- ३ मध्यम 
  • कांदा, चिरून- १/४ कप किंवा १ लहान 
  • तेल- १ टेबलस्पून
  • चणाडाळ- १ टिस्पून
  • उडीद डाळ- १ टिस्पून
  • सुक्या लाल मिरच्या (ब्याडगी), तोडून- २ ते ३
  • हिरवी मिरची, चिरून- १
  • आले, चिरून-, १/४  इंच
  • ओला नारळ, खवुन- २ टेबलस्पून किंवा भाजलेले शेंगदाणे- १ टेबलस्पून (ऐच्छिक)
  • साखर- चिमूटभर (ऐच्छिक)
  • हिंग- १/४  टिस्पून
  • मीठ- चवीनुसार 
फोडणीसाठी:
  • तेल- १ टेबलस्पून
  • मोहरी- १  १/२  टीस्पून
  • सुकी लाल मिरची (ब्याडगी), तोडून- १
  • कढीपत्ता- ७-८ पाने 
  • हिंग- चिमूटभर

कृती:
  • एका नॉन-स्टिक पॅन मध्ये तेल गरम करून त्यात दोन्ही डाळी मंद आचेवर लालसर रंगावर परता.  
  • त्यात हिंग, लाल मिरच्या आणि जरासं परता.
  • त्यात आले, हिरव्या मिरच्या आणि कांदा घालून १मिनिटभर परता.  
  • त्यात टोमॅटो आणि मीठ घालून चांगले मिक्स करावे. झाकण लावून टोमॅटो मऊ होईपर्यंत मंद आचेवर शिजू द्यावे. करपू नये म्हणून अधूनमधून ढवळत राहावे.  
  • आता त्यात साखर आणि खोबरं घालून मिक्स करा आणि गॅस बंद करा.
  • मिश्रण पूर्णपणे थंड होवू द्या आणि छान एकजीव होईपर्यंत मिक्सरला वाटून घ्या. वाटण्यासाठी पाणी वापरायची गरज नाही. एका वाडग्यात चटणी काढा.
  • कढल्यात/ फोडणी पात्रात तेल गरम करून त्यात मोहोरी टाका.
  • मोहरी तडतडल्यावर गॅस कमी करून त्यात लाल मिरची, कढीपत्ता घाला आणि काही सेकंद परता.
  • त्यात हिंग घाला आणि लगेच गॅस बंद करा. लगेचच चटणीवर फोडणी ओता, जरा वेळ झाकून ठेवा. 
  • वाढताना छान मिक्स करा आणि इडली, डोसा किंवा मेदूवडा, डाळवड्यासोबत सर्व्ह करा.
  • २-३ दिवस फ्रिजमध्ये हवाबंद डब्यात घालुन ठेवू शकता.

टिपा:
  • ओले खोबरे आणि साखर हे चटणीच्या मुळ कृती मध्ये नाही.  पण मी ते माझ्या मनाने वापरले आहेत. त्यामुळे चटणीला जरासा गोडवा येतो व तिची चव वाढते. खोबरे किंवा शेंगदाणे वापरल्यामुळे चटणी एकजीव होते. आवडत नसल्यास किंवा उपलब्ध नसल्यास नाही वापरले तरी चालेल.
  • ब्याडगी मिरची फारशी तिखट नसते पण रंगला छान असते. ब्याडगी मिरची ऐवजी काश्मिरी मिरची वापरू शकता.
  • चटणी जास्त तिखट हवी असेल तर, टोमॅटो परतताना त्यात थोडेसे लाल तिखट घालावे. सुक्या मिरच्या उपलब्ध नसतील तर ३ सुक्या मिरची ऐवजी १ टीस्पून लाल तिखट/मिरची पूड वापरली तरी चालेल.  

Thursday, August 13, 2015

Solkadhi (सोलकढी)

सोलकढी म्हणजे कोकमाचा अर्क आणि नारळाच्या दुधापासून बनवलेली चवदार, पित्तनाशक, भूकवर्धक व पाचक कढी. कोकम शीत प्रकृतीचे असल्यामुळे उन्हाळ्यात शरीराला चांगली. तसेच नारळाचे दुध नैसर्गिक ताण नाशक आहे.
कोकणातील जेवणात सोलकढीला अगदी माशांइतकच अढळ स्थान. सोलकढीशिवाय मांसाहारी जेवणाची सांगता होत नाही. शेवटी भाताबरोबर सोलकढी ओरपावी ही तर कोकणी माणसाच्या सुखाची परमावधी. पण मला तर सोलकढी नुसतीच प्यायला फार आवडते. सोलकढीची चव जिभेवर बराच वेळ रेंगाळत राहते.
सर्व कोकणी हॉटेलांच्या मेनूत सोलकढी हमखास दिसते आणि आता तर सोलकढीनं पंचतारांकित हॉटेलातही अव्वल स्थान मिळवलं आहे.




साहित्य:
  • कोकमं/आमसुलं/सोलं- एक मूठभर / १० ते १२ (किंवा कोकम आगळ- ६ टेबलस्पून) 
  • ओले खोबरे- २ कप (१ मोठ्या नारळा पासून)
  • लसूण पाकळ्या- ४ 
  • हिरव्या मिरच्या- १ ते २ 
  • जिरे- १ टिस्पून 
  • मीठ किंवा सैंधव- चवीनुसार
  • गरम पाणी- साधारण ३ कप
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- एक मूठभर 

कृती:
  • कोकमं गरम पाण्यात ३० मिनिटे भिजत घाला. नंतर कोकमं त्याच पाण्यात घट्ट पिळुन घ्या. घट्टसर गडद गुलाबी रंगाचा रस तयार होईल. 
  • नारळ खवून घ्यावा. तळाकडील काळा भाग घेवू नये, पांढरे खोबरेच घ्यावे. 
  • मिक्सरच्या मोठ्या भांड्यात खोबरे, जिरे, लसूण, हिरवी मिरची आणि कोमट पाणी एकत्र करा व वाटून घ्या. (चवीत बदल म्हणून आल्याचा छोटा तुकडा घातला तरी चालेल. मात्र मुळ पाककृतीत आल्याचा वापर नाही.) 
  • मोठ्या गाळण्याने किंवा जाळीच्या भांड्यामध्ये वरील वतन टाकून गाळून घ्या. 
  • उरलेला चोथ्यात कोमट पाणी घालून पुन्हा वाटून घ्या. पुन्हा गाळून घ्या. असे २ वेळा करा. (साधारण ३ कप नारळाचे दुध मिळेल. पातळ हवे असल्यास अजून थोडे पाणी घालावे. पण फार पातळ चांगले लागत नाही.)
  • ह्या नारळाच्या दुधात काढलेला कोकम रस किंवा कोकम आगळ आणि मीठ घालून एकत्र करा.
  • त्यात बारीक चिरलेली कोथिंबीर टाका.
  • अर्धा ते एक तास फ्रिजमध्ये थंड करून सर्व्ह करा.

टीप: 
  • कोकमाचे आगळ हल्ली सहजपणे मिळू लागले आहे, शक्यतो तेच वापरावे. त्यामुळे सोलकढी बनवण्याचा वेळही वाचतो आणि तिला सुंदर गुलाबी रंगही येतो.
  • आमच्याकडे 'कोकमाचे सार' पण बनवतात. त्याची कृती थोडी वेगळी आहे. ती नंतर कधीतरी ….    

Tuesday, August 11, 2015

Shiralyachi/Dodakyachi Bhaji (शिराळ्याची/ दोडक्याची भाजी)

शिराळी किंव्हा दोडके पावसाळ्यात मोठ्या प्रमाणावर बाजारात येतात. या मोसमात अगदी छान चव असते या भाजीला. आमच्याकडे एकूण चार-पाच प्रकारे (बटाटा घालून, चण्याची डाळ घालून, बिर्ड घालून, भरली शिराळी आणि मिरचीवर परतून) हि भाजी करतात. त्यातला एक प्रकार आज इथे देत आहे.


Read this recipe in English........click here. 

साहित्य:
  • शिराळी किंव्हा दोडके- ३ मध्यम (२५० ग्रॅम)
  • बटाटा- १ मध्यम
  • कांदा, चिरून- १ मध्यम
  • तेल- ३ टेबलस्पून
  • लसूण, ठेचून- ४ ते ६पाकळ्या
  • मोहरी- १ टिस्पून
  • जिरे- १/२ टिस्पून
  • हिंग- १/४ टिस्पून
  • हळद- १/२ टिस्पून
  • घरगुती मिश्र मसाला - २ टीस्पून (किंव्हा मिरची पूड- १ टिस्पून+ गोडा मसाला- १ टिस्पून)
  • गोडा मसाला- १ टिस्पून
  • गूळ- जरासा चिमूटभर (ऐच्छिक) 
  • मीठ- चवीनुसार
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- ३ टेबलस्पून 
  • ओले खोबरे, खवून- २ टेबलस्पून 


कृती:
  • शिराळी स्वच्छ धुवा आणि त्याची साल काढा. त्याचे साधारण १ ते १.५ इंचाचे तुकडे करा.   
  • बटाटा सोलून त्याचे अर्धा इंचाचे तुकडे करा. 
  •  नॉन -स्टिक पॅन किंवा कढईत तेल गरम करून त्यात मोहोरी टाका. मोहरी तडतडली कि जिरे, चिरलेला कांदा आणि लसूण ठेचून टाका. 
  • कांदा गुलाबी होईपर्यंत चांगले परता व त्यात हिंग व हळद घाला.
  • त्यात घरगुती मसाला किंवा लाल मिरची पावडर घालून मिक्स करा आणि जरासं परता.
  • त्यात बटाटे आणि थोडे पाणी घालावे. चांगले मिक्स करून झाकण ठेवा. मंद आचेवर ३-४ मिनिटे शिजू द्यावे.
  • नंतर त्यात शिराळ्याचे तुकडे, गोडा मसाला आणि मीठ घालून चांगले मिक्स करा,  झाकण ठेवुन मंद आचेवर भाजी शिजवून घ्या. साधारण ८-१० मिनिटे लागतात. (जास्ती पाणी वापरू नका. शिराळे शिजताना पाणी सोडते. अगदी आवश्यक असल्यास, फक्त पाणी शिंपडावे.) 
  • आता भाजीत गूळ, कोथिंबीर, खोबरे टाका आणि नाजूक हाताने छान मिक्स करून घ्यावे.  झाकण ठेवून एक वाफ काढा. 
  • चपाती किंवा डाळ-भात बरोबर गरम गरम सर्व्ह करावे.


टीप:
साल फार जाड आणि खरखरीत असते. भाजी करताना ती काढून टाकतात. परंतु त्यात भरपूर तंतुता (फायबर ) व लोह असत. त्यामुळे त्याची भाजी केली तर त्याचा नक्कीच शरीराला उपयोग होईल. त्याची चटणीही करतात.
शिराळ्याच्या /दोडक्याच्या सालांची भाजी: रेसिपीसाठी इथे क्लिक करा.

Wednesday, July 15, 2015

Kolambiche Lipate (कोळंबीचे लिपते)

कोळंबीचे लिपते म्हणजे अंगाबरोबर रस असलेले कालवण जे चपाती किंवा भाकरीसोबत खाता येईल.



Read this recipe in English.....click here.

साहित्य:
  • कोळंबी, सोललेली- १/२  ते  ३/४  कप
  • कांदा, बारीक चिरून- २ मध्यम  (साधारण १ कप)
  • टोमॅटो, बारीक चिरून- २ (साधारण १ कप)
  • हिरव्या मिरच्या- २
  • हळद- १/२ टिस्पून
  • हिंग- १/४ टीस्पून
  • घरगुती मिक्स मसाला किंवा मालवणी मसाला किंवा सनडे मसाला- २ टिस्पून
  • आले~लसूण पेस्ट- २  टेबलस्पून
  • कोकम / आमसुल- २ 
  • तेल- ४  टेबलस्पून
  • मीठ- चवीनुसार 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- एक मूठभर


कृती:
  • कोळंबी सोलून, मधला दोर काढून स्वच्छ धुवून घ्यावी. (मी इथे मध्यम आकाराची  कोळंबी वापरली आहे परंतु लहान कोळंबी अधिक चविष्ट लागते.
  • कोळंबीला मीठ, हळद, मसाला आणि आले-लसूण पेस्ट लावून  किमान अर्धा तास मुरत ठेवावे.
  • कढईत तेल गरम करून कांदा घाला. कांदा गुलाबी होईपर्यंत परतल्यावर त्यात हिंग घालून जरासं परता. 
  • त्यात मिरची, टोमॅटो आणि थोडे मीठ घालावे. मिरच्या देठ काढून अख्ख्याच घालाव्यात. छान परतून घ्यावेत. 
  • टोमॅटो परतून मऊ होतील आणि मसाल्याला तेल सुटू लागले की त्यात कोळंबी टाका आणि जरासं परता.  त्यावर थोडे पाणी शिंपडा आणि चांगले मिक्स करा.
  • कोकम आणि थोडी बारीक चिरलेली कोथिंबीर घाला. झाकण ठेवून ६ ते ८ मिनिटे शिजू द्यावे. मध्ये मध्ये ढवळत रहा म्हणजे खालून करपणार नाही. खूप शिजवू नका. 
  • तेल सुटू लागेल, गॅस बंद करावा. उर्वरित कोथिंबीर वरून टाकावी. 
  • भाकरी  किंवा चपाती सोबत गरम सर्व्ह करावे.

Thursday, July 9, 2015

Chahacha Masala (चहाचा मसाला)

चहा मसाल्याने चहाला छान  चव आणि वास येतो.  पावसाळ्यात किंवा थंडीत नेहमीचा चहा पिण्याऐवजी आल्याचा चहा प्यावासा वाटतो.  आल नसेल घरात तर मसाला टाकून ती तलफ भागवता येते. हा चहा खवखवणाऱ्या घशाला आणि मरगळलेल्या मनाला आराम देतो. 

 

साहित्य:
  • सुंठ- १/४ कप 
  • लवंग- २ टेबलस्पून  
  • काळी मिरी- १/४ कप 
  • दालचिनी, छोटे तुकडे करून किंवा कुटून- १/४ कप 
  • वेलची- १/४ कप 
  • जायफळ, किसुन - १ अख्ख 
  • सुकलेली तुळशीची पाने- १० (ऐच्छिक)  

कृती:
जायफळ आणि सुंठी शिवाय बाकी सगळे मसाले थोडे थोडे भाजून, थंड होऊ द्यावे. 
तुळशी पाने, सुंठ आणि जायफळ पूड त्यात घालून मिक्सर मधून काढावे. 
थंड झाल्यावर हवाबंद डब्यात हा मसाला  ठेवावा. अगदी वर्षभर छान टिकतो. 
चहाच्या एका कपाला साधारण १/४ टीस्पून एवढा घालावा.  दुधात टाकून पण छान  लागतो. (चहात किंवा दुधात टाकून उकळावा.)    


टीपा:
  • वर दिलेल्या मसाल्याच्या पदार्थांच्या तयार मिळत असलेल्या पावडर एकत्रित करून सुद्धा झटपट मसाला करता येईल. 
  • सुंठीचे प्रमाण तिखटपणा किती हवाय, यावर अवलंबून आहे. प्रमाण वाढवले तरी चालेल.  
  • औषधी गुणधर्म वाढवायचे असतील तर २ टेबलस्पून पिंपरामुळ पूड घालावी.  
  • कॉफी ग्राईंडर असेल तर उत्तम. त्यात छान दळला जातो हा मसाला. 

Wednesday, July 8, 2015

Fodashichi Bhaji (फोडशी/कुलुची भाजी)

फोडशी किंवा कुलु किंवा काल्ला या नावाने हि रानभाजी रायगड जिल्ह्यात ओळखली जाते. इतर भागात या भाजीची नावे वेगळी असू शकतात. हि भाजी म्हणजे एक प्रकारचे गवतच असते. हि भाजी फक्त पावसाळ्यातच मिळते. इतर पावसाळी भाज्यांप्रमाणे हि चविष्ट असते. हि भाजी शाकाहारी व मांसाहारी ह्या दोन्ही प्रकारात करता येते. ओळखीच्या भाजीवाली कडूनच किंवा जाणकार व्यक्तीकडूनच रानभाज्या विकत घ्याव्यात, चुकीच्या भाज्या विषारी असू शकतात. 

Read this recipe in English.......click here.

# पध्दत १ (सुकट घालून)



साहित्य:
फोडशी/कुलु - १ जुडी
सुकट /सुका जवळा- १/२ कप
चिरलेला कांदा- १ कप
ठेचलेल्या लसूण पाकळ्या - ६ ते ८
हिंग- १/४ टीस्पून
हळद- १/२ टीस्पून
घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला- २ टीस्पून
कोकम/आमसूल- ३
मीठ चवीनुसार
तेल- ३ टेबलस्पून

कृती:
  • सुकट  निवडून पाण्यात किमान १५ मिनिटे भिजत घाला. नंतर पाण्यातून काढून घट्ट पिळुन घ्या.  
  • भाजीच्या छोट्या जुडित आत एक कडक असा काठी सारखा भाग असतो तो काढून टाका. कधी कधी त्याला फुले/तुरे आलेले असतात, तेही काढून टाका.    
  • भरपूर पाण्यात काळजीपुर्वक स्वच्छ धुवून घ्या. मुळाजवळ आणि पानांच्या चुणेत माती असते. 
  • नंतर चिरून व धुऊन घ्या. मुळे आधीच कापलेली असतात. पांढरा भाग असती तोही चिरून घ्यावा. साधारणपणे २ कप एवढी भाजी मिळेल. 
  • एका कढईत तेल गरम करून त्यात लसुण, कांदा टाका. कांदा गुलाबी झाला कि त्यात हळद, हिंग आणि मसाला टाका. जरासे परता. 
  • त्यात भिजवून पिळुन घेतलेली सुकट टाका व जराशी परतून घ्या. 
  •  नंतर त्यात चिरलेली भाजी व मीठ टाका. व्यवस्थित एकत्र करून घ्या.
  • त्यात थोडे पाणी शिंपडा. झाकण ठेऊन मंद आचेवर १५ ते २० मिनिटे किंव्हा भाजी शिजेपर्यंत शिजू द्या. 
  • भाजी शिजत असताना थोड्या थोड्या वेळाने हलवून जरुरी प्रमाणे पाणी घाला. नाहीतर भाजी खलीन करपेल. 
  • गरमागरम भाकरी किंव्हा आमटी-भातासोबत वाढा.
.................................................................................................... ……………

# पध्दत २ (डाळ घालून)
साहित्य:
फोडशी/कुलु - १ जुडी
चणा डाळ - २ टेबलस्पून
चिरलेला कांदा- १ कप
ठेचलेला लसूण पाकळ्या - ६
राई/ मोहरी- १ टीस्पून
हिंग- १/४ टीस्पून
हळद- १/२ टीस्पून
घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला - २ टीस्पून (किंव्हा मिरची पूड- १ टीस्पून+ गरम मसाला- १ टीस्पून)
मीठ चवीनुसार
तेल- ३ टेबलस्पून
खवलेले ओलं खोबरं- २ टेबलस्पून (ऐच्छिक)

कृती:
  • चणा डाळ धुवून २ तास भिजत ठेवा. 
  • भाजीच्या छोट्या जुडित आत एक कडक असा काठी सारखा भाग असतो तो काढून टाका. कधी कधी त्याला फुले/तुरे आलेले असतात, तेही काढून टाका.    
  • भरपूर पाण्यात स्वच्छ धुवून घ्या. मुळाजवळ माती असते. 
  • नंतर चिरून व धुऊन घ्या. मुळे आधीच कापलेली असतात. पांढरा भाग असती तोही चिरून घ्यावा. साधारणपणे २ कप एवढी भाजी मिळेल. 
  • एका कढईत तेल गरम करून मोहरी टाका, मोहरी तडतडली कि लसुण, कांदा टाका. कांदा गुलाबी झाला कि त्यात हळद, हिंग आणि मसाला टाका. जरासे परता. 
  • त्यात भिजलेली डाळ व थोडे पाणी टाका. झाकण ठेऊन मंद आचेवर ५-७ मिनिटे शिजू द्या. 
  • नंतर त्यात चिरलेली भाजी व मीठ टाका. व्यवस्थित एकत्र करून घ्या.
  • त्यात थोडे पाणी शिंपडा. झाकण ठेऊन मंद आचेवर १५ ते २० मिनिटे किंव्हा भाजी शिजेपर्यंत शिजू द्या. 
  • भाजी शिजत असताना थोड्या थोड्या वेळाने हलवून जरुरी प्रमाणे पाणी घाला. नाहीतर भाजी खलीन करपेल. 
  • वरून ओलं खोबरं पेरा. गरमागरम भाकरी किंव्हा चपाती किंव्हा आमटी-भातासोबत वाढा.

टिपा:
  • हि भाजी पातीच्या कांद्याप्रमाणे दिसते. पतीचा कांदा फार लवकर शिजतो पण ह्या भाजीला शिजायला जास्त वेळ लागतो.
  • तुम्ही वरील पद्धतीने सुकट घालुन पातीच्या कांद्याची भाजी करू शकता.
  • हि भाजी किंचित कडू असते पण अगदी मेथी इतकी कडू नसते.
  • या भाजीच्या पानांची भजी पण करता येते. पालक किंवा मेथीची गोळा भजी करतो तशी.  

Tuesday, June 30, 2015

Dinde Bhaji (दिंड्याची भाजी)

दिंडे किंवा दिंडा या नावाने हि रानभाजी रायगड जिल्ह्यात ओळखली जाते.  इतर भागात या भाजीची नावे वेगळी असू शकतात.
हि भाजी म्हणजे पावसात उगवणाऱ्या एका वनस्पतीची देठ असतात. यातही दोन प्रकार येतात. काही दिंड्यांची देठ हिरवी तर काहींची लाल असतात.
हि भाजी फक्त पावसाळ्यातच मिळते. इतर पावसाळी भाज्यांप्रमाणे हि चविष्ट असते. हि भाजी शाकाहारी  व मांसाहारी ह्या दोन्ही प्रकारात करता येते.

Read this recipe in English.......click here.

सौजन्य: प्राजक्ता म्हात्रे 


# पध्दत १ (वाल घालून)

साहित्य:
  • दिंडे - १ जुडी (साधारणपणे ५ देठ )
  • मोड आणून सोललेले वाल-  १/२  कप
  • चिरलेला कांदा- १/२ कप
  • ठेचलेल्या  लसूण पाकळ्या - ६
  • राई/ मोहरी- १ टीस्पून
  • जिरे- १/२ टीस्पून
  • हिंग- १/४ टीस्पून
  • हळद- १/२ टीस्पून
  • घरगुती मसाला - २ टीस्पून (किंव्हा मिरची पूड- १ टीस्पून+गोडा मसाला- १ टीस्पून)
  • गूळ- १/४ टीस्पून
  • कोकम/आमसूल- २
  • मीठ चवीनुसार
  • तेल- ३ टेबलस्पून
  • बारीक चिरलेली कोथिंबीर- २ टेबलस्पून
  • खवलेले ओले खोबरे- २ टेबलस्पून
कृती:
  • दिंड्याची देठ शेवग्याच्या शेंगांप्रमाणे आतील मऊ, पांढरा भाग दिसेपर्यंत सोला. काही दोरे असतील तर काढून टाका.    
  • नंतर चिरून व धुऊन घ्या. साधारणपणे १ १/४ कप एवढी भाजी मिळेल.  
  • एका कढईत तेल गरम करून मोहरी टाका, मोहरी तडतडली कि जिरे, लसुण, कांदा टाका. कांदा गुलाबी झाला कि त्यात हळद, हिंग आणि मसाला टाका. जरासे परता.  
  • त्यात सोललेले वाल व थोडे पाणी टाका. झाकण ठेऊन मंद आचेवर ५-७ मिनिटे शिजू द्या.  
  • नंतर त्यात चिरलेली भाजी व मीठ टाका.  व्यवस्थित एकत्र करून घ्या.
  • त्यात थोडे पाणी शिंपडा. झाकण ठेऊन मंद आचेवर १० ते १५ मिनिटे किंव्हा भाजी शिजेपर्यंत  शिजू द्या. 
  • नंतर गुळ, कोकम, कोथिंबीर व ओलं खोबर टाकून एक वाफ काढा. 
  • वरून कोथिंबीर व ओलं खोबर पेरा.  गरमागरम भाकरी किंव्हा चपाती किंव्हा आमटी-भातासोबत वाढा.

# पध्दत २ (डाळ  घालून)
साहित्य:
  • दिंडे - १ जुडी (साधारणपणे ५ देठ )
  • चणा डाळ -  २ टेबलस्पून 
  • चिरलेला कांदा- २ कप
  • ठेचलेला लसूण पाकळ्या - ७ ते ८
  • राई/ मोहरी- १ टीस्पून
  • हिंग- १/४ टीस्पून
  • हळद- १/२ टीस्पून
  • घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला - २ टीस्पून (किंव्हा मिरची पूड- १ टीस्पून+ गरम  मसाला- १ टीस्पून)
  • मीठ चवीनुसार
  • तेल- ३ टेबलस्पून
  • बारीक चिरलेली कोथिंबीर- २ टेबलस्पून
कृती:
  • चणा डाळ धुवून २ तास भिजत ठेवा.  
  • दिंड्याची देठ शेवग्याच्या शेंगांप्रमाणे आतील मऊ, पांढरा भाग दिसेपर्यंत सोला. काही दोरे असतील तर काढून टाका.    
  • नंतर चिरून व धुऊन घ्या. साधारणपणे १ १/४ कप एवढी भाजी मिळेल.  
  • एका कढईत तेल गरम करून मोहरी टाका, मोहरी तडतडली कि लसुण, कांदा टाका. कांदा गुलाबी झाला कि त्यात हळद, हिंग आणि मसाला टाका. जरासे परता.  
  • त्यात भिजलेली डाळ  व थोडे पाणी टाका. झाकण ठेऊन मंद आचेवर ५-७ मिनिटे शिजू द्या.  
  • नंतर त्यात चिरलेली भाजी व मीठ टाका.  व्यवस्थित एकत्र करून घ्या.
  • त्यात थोडे पाणी शिंपडा. झाकण ठेऊन मंद आचेवर १० ते १५ मिनिटे किंव्हा भाजी शिजेपर्यंत  शिजू द्या. 
  • वरून कोथिंबीर पेरा.  गरमागरम भाकरी किंव्हा चपाती किंव्हा आमटी-भातासोबत वाढा.

# पध्दत ३ (कोलंबी  घालून)
साहित्य:
  • दिंडे - १ जुडी (साधारणपणे ५ देठ )
  • सोललेली कोलंबी -  १/२  कप
  • चिरलेला कांदा- १/२ कप
  • आले-लसूण पेस्ट- २ टीस्पून
  • हिंग- १/४ टीस्पून
  • हळद- १/२ टीस्पून
  • घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला- २ टीस्पून 
  • कोकम/आमसूल- ३
  • मीठ चवीनुसार
  • तेल- ३ टेबलस्पून
  • बारीक चिरलेली कोथिंबीर- २ टेबलस्पून
कृती:
  • कोलंबी सोलून त्यातील मधला काळा दोरा काढा व धुवून घ्या. कोलंबीला आल-लसुन पेस्ट, हळद व मीठ चोळून १ तास मुरत ठेवा.    
  • दिंड्याची देठ शेवग्याच्या शेंगांप्रमाणे आतील मऊ, पांढरा भाग दिसेपर्यंत सोला. काही दोरे असतील तर काढून टाका.    
  • नंतर चिरून व धुऊन घ्या. साधारणपणे १ १/४ कप एवढी भाजी मिळेल.  
  • एका कढईत तेल गरम करून त्यात कांदा टाका. कांदा गुलाबी झाला कि त्यात हळद, हिंग आणि मसाला टाका. जरासे परता.  
  • नंतर त्यात चिरलेली भाजी व मीठ टाका.  व्यवस्थित एकत्र करून घ्या.
  • त्यात थोडे पाणी शिंपडा. झाकण ठेऊन मंद आचेवर १० ते १२ मिनिटे शिजू द्या. 
  • त्यात कोलंबी टाकुन मिक्स करा. झाकण ठेऊन मंद आचेवर ५-७ मिनिटे शिजू द्या. 
  • वरून कोथिंबीर पेरा.  गरमागरम भाकरी किंव्हा चपाती किंव्हा आमटी-भातासोबत वाढा.

Friday, June 26, 2015

Chicken Popcorn ( चिकन पॉपकॉर्न्स)

घरी बनवलेले चिकन पॉपकॉर्न्स हे केएफसी पेक्षा जास्त चविष्ट लागतात आणि स्वस्तही. करायला सोप्पे आहेत मग करून पाहणार नं ? 




साहित्य:
  • बोनलेस चिकन- २५० ग्रॅम
  • कॉर्न फ़्लोवर- १ टीस्पून 
  • अंड - १
  • लसूण पावडर- १/२  टिस्पून किंवा लसूण पेस्ट- १ टीस्पून 
  • कांदा पावडर- १/२  टिस्पून किंवा कांदा पेस्ट- १ टीस्पून 
  • मिरची पावडर- २ टिस्पून किव्हा आवडीनुसार 
  • मिक्स हर्ब्स- १/२  टिस्पून
  • मिरपूड- १ टीस्पून  किंवा चवीनुसार
  • Worcestershire सॉस किंवा लिंबाचा रस- १ टिस्पून
  • मीठ- चवीनुसार 
  • मक्याचे पोहे (चिवड्यासाठी वापरतात ते), भरड चुरा करून - २ कप
  • तळण्यासाठी तेल- आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • चिकन धुवून त्याचे छोट्या आकाराचे तुकडे करा.  
  • एक वाडग्यात  लसूण व कांदा पावडर, मिरची पावडर, मिक्स  हर्ब्स , मिरपूड, Worcestershire सॉस आणि मीठ एकत्र करा. 
  • मिश्रण चांगले मिक्स करून त्यात चिकनचे तुकडे घालावे. चिकनच्या तुकड्यांना मिश्रण व्यवथित चोळावे आणि किमान २ तास चिकन मुरु द्यावे. 
  • नंतर त्यात अंड्याचा पांढरा भाग व कॉर्न फ्लोअर घालावे. सर्व काही चांगले मिक्स करावे.
  • एका कढईत तेल गरम करायला ठेवा.  
  • एका डिशमध्ये मक्याच्या पोह्यांचा चुरा घ्या. एकएक चिकन तुकडा त्यात घोळवा.  बाजूने तो चुरा चिकनला चिकटला पाहिजे. 
  • अश्या प्रकारे सर्व चिकनचे तुकडे सोनेरी-तपकिरी होईपर्यंत तळून घ्यावेत. टिशू पेपरवर काढावेत.  
  • गरमागरम चिकन पॉपकॉर्न्स टोमॅटो केचप आणि सलाड सोबत सर्व्ह करावे.  

टिपा:
  • मक्याच्या पोह्यांचा चुऱ्याच्याऐवजी  ब्रेडक्रम्ब्स किंवा कॉर्न  फ्लेक्सचा चुरा वापरू शकता.
  • हेच चिकन पॉपकॉर्न्स भारतीय चवीत बनवायचे  असतील तर वर नमूद केलेले मसाले वापरण्याऐवजी  टिक्का मसाला, आलं-लसूण पेस्ट आणि लिंबाचा रस घाला.

Friday, June 12, 2015

Achari Bhendi Raita (भेंडीचे आचारी रायते)

रायते विशेषत: पुलाव किंवा बिरयानी सोबत दिले जाते. पण हे असे रायते आहे की पुलाव, खिचडी सोबत चांगले लागेलच पण चपाती सोबत पण छान लागते.



Read this recipe in English......click here.

साहित्य:
  • भेंडी - २०० ग्रॅम
  • दही - १ कप
  • तेल- २ टेबलस्पून
  • तयार कैरी लोणचे मसाला - ३ टिस्पून
  • मोहरी/राई - १ टिस्पून
  • सुक्या लाल मिरच्या-  २ नग 
  • हळद - १/४  टीस्पून
  • कढीपत्ता- ६ पाने 
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून - १/४  कप
  • साखर - १/२ टिस्पून किंवा चवीनुसार
  • मीठ- चवीनुसार

कृती:
  • भेंडी स्वच्छ धुवा. किचन टॉवेलने घासून घासून पूर्ण कोरड्या करा.  
  • भेंडीला मधोमध कापून तिचे लांबट तुकडे करा.
  • कढईत १ टेबलस्पून तेल गरम करावे. त्यात कापलेली भेंडी टाकून मोठ्या आचेवर २ मिनीट परतून घ्यावे.
  • मग आच कमी करून त्यात मीठ आणि लोणचे मसाला घाला. थोडावेळ परतून घ्या. गॅस बंद करून थंड होऊ द्या.
  • एका वाडग्यामध्ये दही, बारीक चिरलेली कोथिंबीर, साखर आणि मीठ घेऊन छान एकत्र करा. 
  • कढल्यात १ टेबलस्पून तेल गरम करून मोहरी टाकावी. ती तडतडली की कढीपत्ता, लाल मिरची, हिंग, हळद टाकावे आणि जरासे परतून गॅस लगेच बंद करावा.  
  • हि फोडणी दह्यात घालून चांगले मिक्स करावे.
  • वाढण्यापूर्वी दही आणि भेंडी एकत्र करावे.  
  • बिरयानी/ पुलाव किंवा चपाती सोबत सर्व्ह करावे.

Thursday, May 21, 2015

Palak Khichadi (पालक खिचडी)

पालक खिचडी रात्रीच्या जेवणासाठी अगदी योग्य पर्याय आहे. बनवायला सोप्पी, पचायला हलकी आणि चवीला अप्रतिम…



Read this recipe in English.......click here. 


साहित्य:
  • तांदूळ - १ कप (बासमती घेण्याची गरज नाही, रोजच्या वापरातला किंव्हा कोलम तांदूळ वापरावा) 
  • मुगडाळ- १/२ कप 
  • शेंगदाणे- १/४ कप (आवडत असल्यास अजून जास्त वापरा) 
  • पालक, चिरून- ३ कप (१ छोटी गड्डी/जुडी)
  • कांदा, चिरून- ३/४ कप (१ मोठा)
  • टोमॅटो, चिरून- १/२ कप (१ मध्यम)
  • लसूण, ठेचुन किंवा बारीक चिरून- ६ पाकळ्या
  • राई/ मोहरी- १/२ टीस्पून 
  • जीरे- १/२ टीस्पून 
  • हिंग- १/४ टीस्पून 
  • हळद- १/२ टीस्पून 
  • घरगुती मसाला / मिरची पूड- २ टीस्पून 
  • गोडा मसाला- २ टीस्पून 
  • तेल- ३ टेबलस्पून
  • गरम पाणी- अंदाजे २  १/२ ते ३ कप (तांदूळ नवा आहे कि जुना यावर अवलंबुन आहे.) 
  • मीठ- चवीनुसार 
  • खवलेले ओले खोबरे- १/२ कप
  • साजूक तूप- जरुरीनुसार (एच्छिक) 

कृती:
  • किमान १ तास शेंगदाणे पाण्यात भिजत घाला. 
  • पालक निवडुन धुवून आणि चिरून घ्या. कोवळी देठे घ्या.
  • तांदूळ व मूगडाळ धुवून आणि बाजूला ठेवा.
  • कुकरमध्ये तेल गरम करा. राई टाका.
  • राई तडतडली की जिरे, लसूण आणि कांदा घालून परता.
  • कांदा गुलाबी झाल्यावर  हळद, हिंग, तिखट घाला आणि थोडावेळ परता.
  • आता टोमॅटो, पालक, शेंगदाणे आणि गोड मसाला घालून एक मिनीट परतून घ्या.
  • तांदूळ आणि डाळ घालून जरास परता. 
  • नंतर पाणी आणि मीठ घाला. झाकण लावून ३ शिट्ट्या काढा.
  • वाफ गेल्यावर कुकर उघडा आणि व्यवस्थित मिक्स करा. 
  • वाढताना भातावर साजूक तूप आणि ओले खोबरे टाकून कोशिंबीर व पापडाबरोबर सर्व्ह करा.

टीप: पालका ऐवजी मेथी वापरू शकता.


Thursday, May 14, 2015

Baby Corn-Shimala Mirachi Masala (बेबी कॉर्न- शिमला मिरची मसाला)

चटपटीत, पटकन होणारी बेबी कॉर्नची भाजी……… 



साहित्य:
  • बेबी कॉर्न, चकत्या कापून - १ कप 
  • सिमला मिरची, चौकोनी कापून- १ कप 
  • कांदा, बारीक चिरून- १ कप 
  • टोमॅटो, बारीक चिरून- १/२ कप
  • हिरव्या मिरच्या, बारीक चिरून किंवा ठेचून- २ टिस्पून 
  • आले लसूण पेस्ट- २ टिस्पून
  • हळद- १/२ टिस्पून
  • हिंग- चिमुटभर 
  • कढाई मसाला किंवा पंजाबी गरम मसाला- १/२ टिस्पून
  • कोथिंबीर, बारीक चिरून- १/४ कप
  • तेल- ४ ते ६ टेबलस्पून
  • मीठ- चवीनुसार

कृती:
  • बेबी कॉर्न धुवून कापून घ्या आणि ब्लांच करा (उकळत्या पाण्यात टाकून फक्त १-२ मिनिटे शिजवा व निथळत ठेवा.)
  • एका पॅनमध्ये तेल गरम करून त्यात मिरची आणि कांदा घाला. कांदा गुलाबी रंगावर परतून घ्या. 
  • त्यात हळद, हिंग, आले- लसूण पेस्ट, टोमॅटो आणि मीठ घाला. २-३ मिनिटे परतून घ्या.
  • बेबी कॉर्न घालून चांगले मिक्स करा. झाकण ठेवून २ मिनिटे शिजवा. 
  • शिमला मिरची आणि गरम मसाला घालून चांगले मिक्स करा. झाकण ठेवून २-३ मिनिटे शिजवा. 
  • वरून कोथंबीर घालून गरमागरम चपाती सोबत गरमागरम सर्व्ह करा.

बेबी कोर्न ऐवजी कोळंबी वापरून पण हि भाजी करता येईल.  

Friday, May 8, 2015

Sabudana Chakali (साबुदाणा चकली)

साबुदाणा चकली  उपासाला चालते आणि बच्चे कंपनीला तर फारच आवडते.




साहित्य:
  • साबुदाणा- १ कप
  • उकडलेले बटाटे, किसून- ३
  • लाल मिरची पूड- २ टिस्पून
  • जिरे- १ टिस्पून
  • मीठ- चवीनुसार

कृती:
  • साबुदाणे धुवुन ८-१० तास किंवा रात्रभर २ कप पाण्यात भिजवून ठेवा. 
  • एका  वाडगयात  भिजवलेला साबूदाणा, किसलेले बटाटे, लाल मिरची पूड, जिरे, मीठ एकत्र करा. चांगले मळून घ्या. 
  • चकली साचा वापरून प्लास्टिक पेपरवर चकल्या पाडा. (छोट्या चकल्या बनवा, तळलेल्या चकल्या खूप फुलतात.)
  • कडक उन्हात ४-५ दिवस किंवा पूर्णपणे कोरड्या होईपर्यंत वाळवा.
  • हवाबंद डब्यात भरून ठेवा.
  • जेंव्हा हव्या तेव्हा तळा, कुरकूरीत आणि चवदार साबुदाणा चकली तयार. 

टिपा:
  • मळलेले पीठ खूप सैल वाटत असेल तर, थोडेसे वरीचे पीठ घालावे.
  • चकल्या निट पडत नसतील किंवा तुमच्याकडे चकली साचा नसेल तर छोटे छोटे सांडगे बनवा आणि वाळवा.  

Tuesday, May 5, 2015

Kokam Sarbat/ Amrut Kokam (कोकम सरबत/अमृत कोकम)

कोकम सरबत हे आंबट-गोड चवीचे अतिशय रुचकर, पाचक, आम्लपित्तनाशक असे गुणकारी पेय आहे. उन्हाळ्यातच नाही तर संपुर्ण वर्षभर प्यायले जाणारे महाराष्ट्रातील अतिशय लोकप्रिय पेय आहे. कोकमाची फळे "रातांबे" या नावाने सुद्धा ओळखली जातात. कोकणात एप्रिल-मे मध्ये मुबलक प्रमाणात येऊ लागतात. याची साले सुकवुन जेवणात आंबटपणासाठी वापरली जातात. त्यालाच कोकम, आमसुलं किंव्हा सोलं अस म्हटलं जात. याचा सरबतासाठी लागणारा गोड पाक/सिरप कसा बनवायचा ते पाहू या….


Read this recipe in English......click here.

कोकम पाक/सिरप बनवण्यासाठी लागणारे साहित्य:
कोकम फळे- ३०
साखर- १  १/२ कप
कृती:
कोकम फळे धुवून फडक्याने पुसून कोरडी करा. कोकम फळाचे दोन भाग करून आतला पांढरा गर काढा.
कोकमाच्या वाटीत साखर भरा. स्वच्छ, कोरडी बरणी घ्या आणि तळाशी थोडी साखर पसरवा. एकावर एक अशा त्या कोकमाच्या वाट्या ठेवा. वरून पुन्हा थोडी साखर टाका. 
बरणीच्या तोंडाला सुती कापड बांधा आणि ८-१० दिवस कडक उन्हात ठेवा. उन्हात ठेवण्यापूर्वी दररोज नीट ढवळून घ्यावे.
८-१० दिवसांत छान घट्ट, गडद गुलाबी-लालसर रंगाचा पाक तयार होईल. 
साले घट्ट पिळून काढा आणि गाळून घ्या. 
स्वच्छ, कोरड्या, हवाबंद बाटली मध्ये हा पाक भरून ठेवा. व्यवस्थित काळजी घेतली तर वर्षभर टिकतो.  

टीप:
रस काढलेल्या सालांचा काही उपयोग नसतो. माझ्या लहानपणी, माझी आई काही सालाना पुन्हा थोडी साखर लावून ती वाळवत असे. आम्ही खायचो पण खूप आंबट लागायची आणि आमची नखे ​​व दात पिवळे धम्मक व्हायचे खावून झाल्यावर. आजही आठवल कि हसू येत.

कोकम सरबत बनवण्यासाठी लागणारे साहित्य साहित्य: (१ ग्लास साठी)
  • कोकम सिरप- १ टेबलस्पून
  • थंड पाणी- साधारण २०० मिली (म्हणजे एका ग्लासात राहील इतके)
  • शेंदेलोण/सैंधव मीठ किंवा पादेलोण किंवा साधे मीठ- लहान चिमूटभर
  • भाजलेल्या जीऱ्याची पूड- १/४  टिस्पून किंवा चवीनुसार
  • पिठीसाखर- आवश्यकतेनुसार (गरज असल्यास, कोकमांच्या आंबटपणावर अवलंबून आहे.)
  • पुदिना पाने- सजावटीसाठी (ऐच्छिक)
  • बर्फाचे तुकडे किंवा चुरा- आवश्यकतेनुसार 

कृती:
एका काचेच्या ग्लासमध्ये कोकम सिरप, थंड पाणी, मीठ, जिरेपूड, पिठीसाखर घालून चांगले मिक्स करावे.
पुदीना पाने तोडून घालावी. बर्फाचे तुकडे घातले की सरबत पिण्यास तयार.

Tuesday, April 21, 2015

Methamba (मेथांबा)

झटपट होणारे आंबट-गोड, तिखट लोणचे. मोहरी आणि मेथीच्या फोडणीचा खमंगपणामुळे लोणचे मस्त चटकदार होते.


Read this recipe in English....click here.

साहित्य:
  • कैऱ्या - २ मध्यम 
  • गुळ, चिरून- १/२  कप (कैरीच्या आंबटपणा नुसार गुळाचे प्रमाण कमीजास्त करावे.)
  • मेथीचे दाणे- १/२  टिस्पून
  • तेल- १ टेबलस्पून
  • मोहरी- १/४  टिस्पून
  • हिंग- १/४  टिस्पून
  • हळद- १/४  टिस्पून
  • लाल तिखट/मिरची पूड- १ टिस्पून किंवा चवीनुसार
  • मीठ - १/२  टिस्पून किंवा चवीनुसार
  • पाणी-१/२  कप


कृती:
  • कैऱ्या धुवा आणि फडक्याने पुसून कोरड्या करा. 
  • कैऱ्या सोला व बाटे/कोय काढून टाका. छोटे छोटे चौकोनी तुकडे करा.
  • पॅन मध्ये तेल गरम करून मोहरी टाका. 
  • मोहरी तडतडली की हिंग, हळद आणि मेथी दाणे घालून किंचित तपकिरी होईपर्यंत परता. 
  • कैरीचे चौकोनी तुकडे आणि मिरची पावडर घाला. अगदी थोडा वेळ परता.  
  • आता पाणी आणि मीठ घालावे.  छान एकत्र करा. 
  • झाकण ठेवून कैरीचे तुकडे मंद आचेवर शिजू द्यावे.
  • तुकडे शिजले की पॅनमध्ये कडेला करून मध्ये गूळ घाला. चमच्याने गुळ दाबून रसात मिक्स करा. आवश्यक असेल तर थोडे पाणी घालावे. (रसाचे प्रमाण आपल्या पसंतीनुसार कमीजास्त ठेवावे.)
  • चांगले मिक्स करावे आणि झाकण न ठेवता मंद आचेवर ५-६ मिनीटे शिजू द्यावे. रस पाकाप्रमाणे थोडा घट्ट आणि चिकट झाला पाहिजे. थंड झाल्यावर तो अधिक घट्ट होईल. 
  • मेथांबा आता तयार आहे. चपाती किंवा पराठा बरोबर मस्त लागतो. फ्रीझमध्ये ठेवल्याने जास्त दिवस टिकेल.

Friday, April 10, 2015

Karvand Lonche (करवंद लोणचे)

बाजारात काजू, कैरी, करवंद यायला लागली कि समजावे उन्हाळा आला. आधी कच्ची करवंदे विकायला येतात आणि नंतर काळी गोड अशी पिकलेली करवंदे.  कच्ची करवंदे चटणी आणि लोणचे बनवण्यासाठी वापरली जातात.
चला तर आज करू मस्त लोणचे .........




साहित्य:
  • कच्ची करवंदे - २ कप
  • तयार कैरी लोणचे मसाला-  १२ ते १५ टिस्पून 
  • मीठ- ५ टिस्पून किंवा चवीनुसार
  • हळद- १/२  टिस्पून
  • हिंग- १/२ टिस्पून
  • तेल- १० ते १२  टेबलस्पून 

कृती:
  • करवंदांची देठे काढून टाका आणि स्वच्छ धुवा.
  • चाळणीत थोडा वेळ निथळू द्या, नंतर फडक्याने पुसून कोरडी  करा.
  • एक-एक करवंद घेऊन हळूच ठेचा. (करवंद फक्त फुटले पाहिजे, चेंदा-मेंदा करू नका.)      
  • ठेचलेली करवंदे  काचेच्या किंवा प्लॅस्टिकच्या वाडग्यात घेऊन त्यांना ४ टीस्पून मीठ चोळा व रात्रभर तशीच झाकून ठेवा. (यामुळे करवंदांचा चीक जाईल आणि ती मऊ पण होतील.)  
  • दुसऱ्या दिवशी करवंदे दाबुन त्यांच्या आतील बिया बाहेर काढा. एखाद-दुसरी बी राहिली तरी काही हरकत नाही, खाताना काढता येते. (तुम्हाला हे काम किचकट वाटत असेल तर ठेचण्याऐवजी करवंदाचे दोन भाग करून आतील बिया काढा. मीठ लाऊन रात्रभर झाकून ठेवा.)
  • करवंदांना जर सकाळी पाणी सुटले असेल तर ते काढून टाका. हलक्या हाताने दाबलीत तरी चालतील.)
  • आता त्यात लोणचे मसाला, हळद आणि १ टिस्पून मिठ घालावे. चांगले मिक्स करावे.
  • तेल वाफ/धूर येईपर्यंत गरम करावे. गॅस बंद करून तेल जरा थंड झाल्यावर त्यात हिंग घालून फोडणी तयार करावी. जळवून देऊ नये. तेल थंड झाल्यावर ही फोडणी वाडग्यात घालून निट मिक्स करावे. 
  • स्वच्छ, सुक्या व हवाबंद काचेच्या बरणीत भरून ठेवावे. लोणचे बरणीत भरल्यावर वर तेलाचा थर हवा नाहीतर बुरशी येते. (तेल कमी पडल्यास तेल वाढवावे. कच्चे तेल लोणच्यात कधीही घालू नये. तेल गरम करून थंड झाल्यावरच लोणच्यात टाकावे.) अंदाजे ८ ते १० दिवसात लोणचे मुरते. 
  • लोणचे मुरल्यावर फ्रिझमध्ये ठेवलेत तर जास्त काळ टिकेल. नको असल्यास वरचे तेल काढून टाका. (हे तेल आचारी प्रकारच्या भाज्या/पदार्थ बनवण्यासाठी वापरू शकता.)    

Wednesday, April 1, 2015

Panhe (पन्हे)

वसंत ऋतूच्या आगमनाची नांदी गुढी पाडवा आला की होते. वसंतपालवीच्या या दिवसात उन्हाळाही वाढू लागतो. हा उन्हाळा शांत करण्यासाठी चैत्रपेय म्हणून ओळखले जाणारे पन्हे पिण्याची सर्वांना ओढ लागते. कैरीची/आंबा डाळ व पन्हे यांचा नैवेद्य चैत्रागौरीला दाखवला जातो. आंबा डाळ मला फारशी आवडत नाही पण गारेगार पन्हे मला फार आवडते. 




Read this recipe in English..........click here.

साहित्य:
  • कैऱ्या- ३ मध्यम आकाराच्या 
  • गुळ- २५० ग्रॅम (गुळाचे प्रमाण कैरीच्या आंबटपणावर अवलंबून असते, त्यामुळे गुळ कमी-अधिक लागू शकतो.) 
  • वेलची पूड- १ टिस्पून
  • मीठ - चिमुटभर 
  • पाणी- आवश्यकतेनुसार 

कृती:
  • कैऱ्या स्वच्छ धुवून देठाजवळील भाग गोल कापून काढून टाका. (देठाजवळ चीक असतो, जर तो खाल्ला गेला तर घसा खाजतो.)
  • कैऱ्या थोड्या पाण्यात घालुन सुमारे १०-१५ मिनिटे उकडा. कुकरला उकडल्या तरी चालतील. 
  • थंड झाल्यावर साले आतील कोय/बी काढून टाका. सालाला चिकटलेला गर सुद्धा चमच्याने काढा.
  • गुळ चिरून घ्यावा.  
  • कैरीचा गर, गूळ किंवा साखर, वेलची पूड आणि मीठ एकत्र करून हे मिश्रण रवीने घोटू शकता किंव्हा ब्लेंडरमध्ये वाटुन घ्या. (हे मिश्रण जास्त दिवस साठवायचे असेल तर हवाबंद डब्यात भरून फ्रिझरमध्ये ठेवा. ३-४ महिने तरी अगदी उत्तम राहील. जसे हवे तसे बाहेर काढून वापरावे.) 
  • मिश्रणात हव्या त्या प्रमाणात पाणी घालून ब्लेंडरमध्ये घुसळा. (हॅण्ड ब्लेंडरने तर अगदी सोयीचे होते.) फ्रिजमध्ये  ४-५ दिवस अगदी छान राहते अर्थात उरले तर ! 
  •  सर्व्ह करायचे असेल तेव्हा बर्फाचे तुकडे घालावे आणि गारेगार पन्हे गट्टम करावे.  

टिपा:
  • मी केलेल्या पन्ह्याला आलेला रंग हा नैसर्गिक आहे. गुळ मस्त पिवळा धम्मक होता.  कुठलाही रंग अथवा केशर वापरलेले नाही.   
  • गुळ  उपलब्ध नसेल किंवा आवडत नसेल तर २५० ग्रॅम गुळाऎवजी २ कप साखर वापरावी. 
  • पारंपारिक पद्धतीप्रमाणे गुळ वापरतात. गुळ वापरल्याने पन्ह्याला चांगली चव आणि चांगला रंग येतो. गुळ वापरणे केंव्हाही साखरेपेक्षा चांगले कारण त्यात लोह, पोटॅशियम इ. पोषक खनिज असतात. 
  • खरतरं मी रसायन विरहित/नैसर्गिक गुळ नेहमी वापरते. तो गुळ काळपट तपकिरी रंगाचा असतो त्यामुळे पन्ह्याला पण तसाच  तपकिरी रंग येतो. फक्त छान सोनेरी रंग फोटोत दिसावा म्हणून मी येथे नेहमीचा पिवळा गूळ वापरला आहे. 
  • घरातला गुळ संपला आणि पन्ह्यात आंबटपणा अजून आहे तर मग साखर घालायला काहीच हरकत नाही.   
  • एकाच वेळी संपूर्ण गूळ किंवा साखर पन्ह्यात घालू नये. चव घेऊन त्यानुसार गूळ किंवा साखर वाढवावी. 
  • साखर आणि गूळ हे अर्धे-अर्धे प्रमाणात वापरू शकता.
  • पन्हे हे घट्ट असावे, फार पातळ चांगले लागत नाही. अर्थात आवड तुमची आहे. 

Tuesday, March 17, 2015

Karvand Chutney (करवंद चटणी)

बाजारात काजू, कैरी, करवंद यायला लागली कि समजावे उन्हाळा आला. आधी कच्ची करवंदे विकायला येतात आणि नंतर काळी गोड अशी पिकलेली करवंदे.  कच्ची करवंदे चटणी आणि लोणचे बनवण्यासाठी वापरली जातात.
चला तर आज करू या चटणी .........



Read this recipe in English....click here.

साहित्य:
  • खोवलेला ताजा नारळ - १/४  कप
  • कच्ची करवंदे - १/४  कप
  • हिरव्या मिरच्या- २
  • लसूण पाकळ्या- २
  • आले- १/४  इंच तुकडा
  • चिरलेली ताजी कोथिंबीर - २ टेबलस्पून
  • साखर- एक चिमूटभर
  • मीठ- चवीनुसार
  • पाणी- आवश्यकतेनुसार 


कृती:
  • गॅसवर मिरच्या थोड्याश्या भाजून घ्याव्यात. (नाही भाजल्या तरी चालतील पण भाजल्यामुळे चटणीला खमंगपणा येतो. )  
  • वरील सर्व साहित्य एकत्र करा आणि वाटून घ्या. (पाट्यावर वाटलेली चटणी फारच मस्त लागते.)  
  • चटणी तयार, काश्याबारोबारही खा……… 


टीप:
  • चटणीला चांगली चव हवी असेल तर फ्रोझन खोबरे वापरू नका, ताजे साहित्य वापरा.
  • करवंदा ऐवजी कैरी वापरून पण अशीच चटणी करता येते. 
  • दोन्ही फळे उन्हाळ्यात उपलब्ध असतात. पण दोन्ही चटणीची चव वेगळी लागते.